Sunday 31 March 2013

Κανείς δε μπορεί να σωθεί χωρίς τον σταυρό του!




Ο Στάρετς Ζαχαρίας διηγήθηκε ένα περιστατικό, συγκινητικό για το βαθύ περιεχόμενό του, που συνέβη σε κάποιον νέο, τελείως άπειρο από ψεύδος και πονηριά και που διακρινόταν από την παιδική του ηλικία για την αγάπη του προς την αλήθεια. Εδώ φαίνεται η ψυχή ενός καθαρού και τίμιου, αλλά αγράμματου ανθρώπου με πίστη μικρού παιδιού, ακλόνητη και απλή, που είχε καρδιά και θέληση καθαρή και που αγωνιζόταν για τον Θεό, μια ψυχή που τον έκανε πράγματι λίγο μόνο παρακάτω από τους αγγέλους. Όντως είχε γίνει σοφός, ικανός να βλέπει και τα ουράνια και τα επίγεια.

Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα στην Ρωσία, στα απόμερα βάθη της χώρας, σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μιλίων από το πιο κοντινό χωριό. Εκεί ζούσε ένας χωριάτης, ορφανός, τελείως αγράμματος, εργατικός όμως. Πάντοτε εργαζόταν και δεν πέρασε ούτε στιγμή με οκνηρία. Η ψυχή του ήταν καθαρή σαν κρύσταλλο. Σε κάθε υπόθεση πάντοτε υπήκουε στην συνείδησή του. Η συνείδησή του ήταν ευθεία, όχι όμως ασθενής, μα πραγματικά ευθεία, ευαίσθητη και αυστηρή. Με τον απλό τρόπο του δεν την κατεπάτησε ποτέ με την παρακοή και έτσι πάντοτε άκουγε την φωνή της. Εάν ένας άνθρωπος παρακούει την συνείδησή του μια φορά, δυο φορές ή και περισσότερο, τότε δεν την ακούει πια.
Ο απλοϊκός αυτός άνθρωπος τηρούσε τις νηστείες και τρεφόταν με το ελάχιστο. Ήταν πάντοτε χαρούμενος και γεμάτο ενθουσιασμό για τη ζωή. Δεν κατέκρινε κανένα ποτέ, θεωρώντας τον εαυτό του χειρότερο και κατώτερο από κάθε άλλον. Μια ημέρα, άκουσε από ένα προσκυνητή πως για να σωθεί κανείς πρέπει να αναλάβει τον σταυρό του και να ακολουθήσει τον Χριστό. Ο απλοϊκός μας άνθρωπος δεν είχε πάει ποτέ σαν μεγάλος στην εκκλησία, αφού ήταν πολύ μακριά από το χωριουδάκι που ζούσε. Είχε βαπτισθεί σαν μωρό, μα δεν το θυμόταν καθόλου.
«Πρέπει να αναλάβεις τον σταυρό σου και να ακολουθήσεις τον Χριστό». Αυτά τα λόγια ο απλοϊκός μας άνθρωπος τα εννοούσε στην κυριολεξία.
Παρήγγειλε ένα τεράστιο ξύλινο σταυρό και αποφάσισε να τον πάρει και να ακολουθήσει τον Χριστό. Η καθαρή ψυχή του ποθούσε τον Θεό, η καρδιά του διψούσε την σωτηρία, αλλά πώς να Τον ακολουθεί; Και πού; Σε ποιό δρόμο; Πού ήταν ο Χριστός; Να ο σταυρός, αλλά πού να τον πάει;
Ο απλοϊκός άνθρωπος άφησε όλα τα λίγα υπάρχοντά του και τη δουλειά του, σήκωσε τον σταυρό του πάνω στους ώμους του και ξεκίνησε. Βάδιζε, όπως λέει η παροιμία, ακολουθώντας τη μύτη του. Βάδιζε, βάδιζε για πάρα πολλή ώρα και επιτέλους, μέσα σ' ένα πυκνό δάσος, συνάντησε ένα ανδρικό μοναστήρι. Χτύπησε την πόρτα.
- «Ποιός είσαι εσύ;», ρώτησε με απορία ο πορτάρης και «πού πας με τον σταυρό σου;»
- «Να εδώ είμαι, βαστάζοντας τον σταυρό μου, αλλά δεν ξέρω πώς να φτάσω στον Χριστό, δεν θα μου δείξεις τον δρόμο;»
- «Πω, πω, βρήκαμε έναν παλαβό. Θα πάω να τα πω στον ηγούμενο».
Πήγε ο μοναχός και τα είπε στον ηγούμενο, ο οποίος έμεινε κατάπληκτος και διέταξε να του φέρουν τον απλοϊκό.
- «Μα δεν έρχεται, επιμένει να μη αφήσει τον σταυρό του και έτσι δεν μπορεί να μπει στο κελλί σας με τον σταυρό, είναι πολύ μεγάλος».
Ο ηγούμενος, λοιπόν, πήγε ο ίδιος στον απλοϊκό. Κουβέντιασε μαζί του και είδε ότι είναι ένας άνθρωπος του Θεού.
- «Λοιπόν εάν θέλεις θα σε βοηθήσουμε να φτάσεις στον Χριστό. Κι εμείς σ' Αυτόν πηγαίνουμε».
- «Τότε που είναι οι σταυροί σας;», απόρησε ο ξένος, «ξέρετε, ότι ο Κύριος δεν θα σας δεχθεί χωρίς ένα σταυρό».
- «Είναι μέσα μας. Εμείς τους βαστάμε μέσα μας», είπε ο ηγούμενος.
- «Μα πώς γίνεται αυτό;», ρώτησε με έκπληξη ο ξένος.
- «Εσύ ο ίδιος θα δεις πως. Αλλά προς το παρόν θα σου δώσω την ευχή μου να μείνεις εδώ και θα έχεις ένα διακόνημα, να καθαρίζεις μέσα στην εκκλησία. Πάρε τον σταυρό σου και φέρε τον κάτω εκεί, στην εκκλησία».
Ο απλοϊκός άνθρωπος μπήκε μέσα στην εκκλησία με πολύ φόβο και άρχισε να καθαρίζει. Σήκωσε το κεφάλι του και πάγωσε. Εκεί ψηλά επάνω του, επάνω από το Ιερό, είχε φτιαχτεί ένας μεγάλος ξύλινος σταυρό και επάνω του εικονιζόταν, σε φυσικό μέγεθος, ο Εσταυρωμένος Κύριος. Ο απλοϊκός μας δεν είχε δει ποτέ τέτοιο πράγμα. Τον κοίταζε και τον ξανακοίταζε. Καρφιά ήταν βαλμένα μέσα στα χέρια και στα πόδια, απ' όπου ανέβλυζε αίμα. Στο στήθος του, επίσης, ήταν αίμα και τραύμα. Και το κεφάλι του ήταν λουσμένο στο αίμα, το δε πρόσωπό του πρησμένο και χτυπημένο. Ποιός ήταν; Ποιός ήταν αυτός; «Άνθρωπε, ποιός είσαι; Και εσύ βάσταξες τον σταυρό σου και δεν χωρίσθηκες από αυτόν; Αλλά πώς γίνεται να είσαι κρεμασμένος στον σταυρό σου;»
Αίμα έσταξε στην καρδιά του απλοϊκού. Ένοιωσε τόση αγάπη και οίκτο γι' αυτόν που έπασχε, που του φαινόταν πως θα έδιδε και την ζωή του, εάν μονάχα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τον πάσχοντα και να τον βοηθήσει.
- «Αλλά πώς μπορείς να κρέμεσαι εκεί συνέχεια χωρίς τροφή; Έλα κάτω, κατέβα από τον σταυρό σου και θα σου δώσω εγώ να φας».
Γονατιστός, ο απλοϊκός άνθρωπος ύψωσε τα χέρια του και προσευχήθηκε....Προσευχήθηκε χωρίς να σταματήσει. «Κατέβα, έλα σε μένα. Δίδαξόν με πώς και πού να βαστώ τον σταυρό μου, μήπως πρέπει κι εγώ να σταυρωθώ επάνω του;».
Έτσι προσευχόταν στον Εσταυρωμένο για μερικές ημέρες και νύχτες, με όλη του την καρδιά. Και έπεσε κάτω μπροστά Του και έγινε μούσκεμα από τα δικά του τα δάκρυα. Και ο Εσταυρωμένος ακούοντας τις προσευχές, υψωμένες προς Αυτόν από τα βάθη μιας καρδιάς, κατέβηκε από τον σταυρό και δίδαξε τον απλοϊκό πώς να βαστά τον σταυρό του για να έλθει στην Βασιλεία των Ουρανών. Κανείς δεν μπορεί να σωθεί χωρίς το σταυρό του.
Ο Κύριος απεκάλυψε στον απλοϊκό το μυστήριο του Τριαδικού Θεού, το μυστήριο της αγάπης της Αγίας Τριάδος, του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. «Εγώ είμαι ο Υιός του Ουρανίου Πατρός και έχω λυτρώσει το ανθρώπινο γένος με τον Σταυρό μου. Κανείς δεν θα μπορέσει να εισέλθει στην Βασιλεία των Ουρανών χωρίς τον σταυρό του. Κανείς δεν θα δεχθεί την Χάριν του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά του χωρίς τον σταυρό του Γολγοθά και να πλέξεις γύρω του, σαν τριαντάφυλλα, τα έργα της αγάπης».
Ο απλοϊκός τα άκουγε όλα και δέχθηκε το Άγιο Πνεύμα στην καρδιά του και ο Κύριος του απεκάλυψε πώς εντός ολίγων ημερών θα αναχωρήσει για την Βασιλεία των Ουρανών. Ο απλοϊκός μετά χαράς άρχισε να ετοιμάζεται για τον θάνατο, προσευχόμενος ακαταπαύστως και ευχαριστώντας τον Θεό για όλα. Επίσης απεκάλυψε στον ηγούμενο την ώρα του τέλους του. Ο ηγούμενος έχυσε λίγα δάκρυα και τον παρεκάλεσε να πει μερικές προσευχές στον Κύριο και γι' αυτόν. Με όλη του την καθαρή καρδιά ο απλοϊκός άρχισε να μεσιτεύει προς τον Σωτήρα για τον ηγούμενο.
- «Πάρε και αυτόν στην Βασιλεία των Ουρανών, απόλυσέ τον από την πρόσκαιρη τούτη ζωή».
- «Αλλά, γιατί πρέπει να πάρω και αυτόν; Δεν είναι ακόμα έτοιμος».
- «Ω! Πάρε τον, χάριν της αγάπης που μου έδειξε, όταν μου έδωσε διπλή μερίδα ψωμί και που το μισό έφερα σε Σένα. Κάμε αγάπη σ' αυτόν, χάριν της αγάπης που έκαμε σε μένα. Πάρε τον στην Βασιλεία των Ουρανών. Ω Κύριε, Θεέ μας, είσαι ο Σωτήρ μας, που σταυρώθηκες για χάρη μας, επάκουσον της προσευχής μου. Μη τον στερήσεις της ανεκφράστου Σου Χάριτος και χαράς».
Ο Κύριος άκουσε τις προσευχές του απλοϊκού και του απεκάλυψε την ώρα του θανάτου του ηγουμένου και ο απλοϊκός του είπε την ώρα του τέλους του. Ο ηγούμενος άρχισε να ετοιμάζεται για την μετάθεσή του στην αιωνιότητα.
Στην ορισμένη ημέρα και ώρα, ο απλοϊκός εξεδήμησε προς τον Κύριο και μετά από δυο εβδομάδες, στην ορισμένη ημέρα και ώρα, εκοιμήθη και ο ηγούμενος.

Από το βιβλίο «Ο Στάρετς Ζαχαρίας»

Ο γέροντας Παίσιος για τον αγώνα της Μεγ.Σαρακοστής




- Γέροντα, πώς θά μπορέσω τήν Σαρακοστή νά αγωνισθώ περισσότερο στήν εγκράτεια;- Οι κοσμικοί τώρα τήν Σαρακοστή προσέχουν κατά κάποιον τρόπο τήν εγκράτεια, ενώ εμείς οι μοναχοί πάντα πρέπει νά προσέχουμε. Τό κυριώτερο όμως πού πρέπει νά προσέξει κανείς είναι τά ψυχικά πάθη καί μετά τά σωματικά. Γιατί, άν δώσει προτεραιότητα στή σωματική άσκηση καί δέν κάνει αγώνα, γιά νά ξεριζωθούν τά ψυχικά πάθη, τίποτε δέν κάνει.
Πήγε μία φορά σέ ένα μοναστήρι ένας λαϊκός στήν αρχή τής Σαρακοστής καί κάποιος μοναχός τού φέρθηκε απότομα, σκληρά. Εκείνος όμως ο καημένος είχε καλό λογισμό καί τόν δικαιολόγησε. Ήρθε μετά καί μού είπε:«Δέν τόν παρεξηγώ, Πάτερ. Ήταν βλέπεις από τό τριημέρι!». Άν τό τριημέρι πού έκανε ήταν πνευματικό θά είχε μία γλυκύτητα πνευματική καί θά μιλούσε στόν άλλο μέ λίγη καλοσύνη. Αλλά αυτός ζόριζε εγωϊστικά τόν εαυτό του νά κάνει Τριήμερο, καί γι’ αυτό όλα τού έφταιγαν.
- Γέροντα, τί νά σκέφτομαι τήν Σαρακοστή;- Τό Πάθος, τήν θυσία τού Χριστού νά σκέφτεσαι. Άν καί εμείς οι μοναχοί πρέπει συνέχεια νά ζούμε τό Πάθος τού Χριστού, γιατί… μάς βοηθούν σ’ αυτό κάθε μέρα τά διάφορα τροπάρια, όλες οι Ακολουθίες.
Τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή μας δίνεται η μεγαλύτερη ευκαιρία γιά νά αγωνισθούμε καί νά συμμετέχουμε εντονότερα στό σωτήριο Πάθος τού Κυρίου μας, μέ μετάνοια καί μέ μετάνοιες, μέ εκκοπή τών παθών καί μέ ελάττωση τών τροφών, από αγάπη πρός τόν Χριστό.
Άν αξιοποιήσουμε, όσο μπορούμε, τό πνευματικό αυτό στάδιο μέ τίς πολλές προϋποθέσεις καί δυνατότητες πού μάς δίνονται, γιά νά πλησιάσουμε περισσότερο στόν Εσταυρωμένο Χριστό, γιά νά βοηθηθούμε από Αυτόν καί νά χαρούμε τήν Αγία Ανάσταση αλλοιωμένοι πνευματικά, αφού θά έχουμε ζήσει πνευματικότερα τήν Μεγάλη Σαρακοστή.
Εύχομαι καλή δύναμη τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, γιά νά ανεβείτε στόν Γολγοθά κοντά στόν Χριστό, μαζί μέ τήν Παναγία καί τόν Προστάτη σας Άγιο Ιωάννη τόν Θεολόγο, γιά νά συμμετάσχετε στό φρικτό Πάθος τού Κυρίου μας. Αμήν.
Από τό βιβλίο τού Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι ΣΤ΄, «Περί Προσευχής», εκδόσεις Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2012, σελ. 199-200.

πηγή:orthodoxigynaika

Saturday 30 March 2013

Η μετάνοια ως αγάπη




Έχουμε συνηθίσει να μιλάμε για την μετάνοια  και έχουμε διαβάσει πολλά για αυτήν.  Επίσης έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλά για την αγάπη. Είναι δύο  πολύ σπουδαίες έννοιες, δύο πολύ σπουδαίες πραγματικότητες της πνευματικής μας ζωής. Η εμπειρία μας από  τους άλλους ανθρώπους και τον εαυτό μας, μας πληροφορεί ότι, ο τρόπος  με τον οποίο οι άνθρωποι μετανοούν  παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με τον τρόπο που οι ίδιοι άνθρωποι αγαπούν.  Έτσι παρατηρούμε  ότι, οι άνθρωποι  που μπορούν να αγαπήσουν έντονα  τον άλλο, μπορούν να μετανοήσουν εξ ίσου έντονα και ριζικά, ενώ οι άνθρωποι που  είναι κάπως σφιχτοί και επιφυλακτικοί, κλεισμένοι στον εαυτό τους, δυσκολεύονται και να  μετανοήσουν. Επιπλέον άνθρωποι που αγαπούν μεν αλλά με αστάθεια, (δηλαδή  όταν αγαπούν αφοσιώνονται, αλλά όταν  περνάει λίγο ο καιρός  ψυχραίνονται και υπαναχωρούν) μετανοούν και με αστάθεια.  Αυτές οι ομοιότητες οφείλονται στο γεγονός ότι  η ποιότητα και η ποσότητα της μετανοίας, ακολουθούν την αγαπητική δύναμη του  ανθρώπου. Κάθε άνθρωπος έχει από τον Θεό δοσμένη μέσα του  μια αγαπητική δύναμη (στοιχείο του «κατ’ εικόνα»). Όμως, λόγω της μεγάλης ποικιλίας των ανθρώπινων χαρακτήρων και των συνθηκών ζωής, η αγαπητική δύναμη του καθενός  δεν είναι  ίδια, δεν είναι ίδιου βαθμού, ίδιας ποιότητας και σταθερότητας.  Με άλλα λόγια ο βασικός μηχανισμός με τον οποίο ο άνθρωπος μετανοεί, είναι η ικανότητα της αγάπης που διαθέτει. Αν η ικανότητα αυτή είναι πλούσια, τότε πλούσια θα είναι και η  μετάνοια, θα διαθέτει την πληρότητα και την συνέπεια που ο θεός θέλει.  Αν η ικανότητα αυτή θα είναι φτωχή, τότε φτωχή και ελλιπής θα είναι και η μετάνοια. 
Μετάνοια σημαίνει αλλάζω νου, αλλάζω τρόπο σκέψης, γίνομαι καινούργιος άνθρωπος και επομένως αλλάζω πορεία.  Άρα δεν ακολουθώ αυτό που νόμιζα εγώ ότι είναι το συμφέρον μου, αλλά παραδίδω τον εαυτό μου  στον Θεό για να με καθοδηγήσει. Κι είναι φανερό πως δεν μπορούμε να εμπιστευθούμε  κάποιον εάν δεν τον αγαπάμε.  Μπορεί κάποιες άλλες μικρές πράξεις της καθημερινής μας ζωής να γίνονται  και χωρίς αγάπη. Όταν όμως πρόκειται  να εναποθέσουμε τον εαυτό μας ολόκληρο, τη μία και μοναδική μας ζωή σε κάποιον, τότε χρειάζεται αγάπη για να τον εμπιστευθούμε και να του αυτοπαραδοθούμε. Μετανοώ συνεπώς σημαίνει, ότι επειδή αγαπώ , παραδίδω τον εαυτό μου  στον Θεό, εφαρμόζω και τηρώ τις εντολές Του, όπως εκείνος μας το ζήτησε: «ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς εκείνος εστίν ο αγαπών με…. και εγώ αγαπήσω αυτόν και εμφανίσω αυτώ  εμαυτόν»( Ιωάν14:21).  Υπό αυτή την έννοια η παράδοσή μας στον Θεό δια της μετανοίας, δια της αγάπης και της εμπιστοσύνης,  συνεπάγεται απάρνηση του εαυτού μας.  Απαρνιόμαστε αυτό που εμείς έως τώρα ξέραμε, ή αγαπούσαμε, ή βρίσκαμε λογικό, και ερχόμαστε σε συνάντηση  με τον Θεό κατά τον ίδιο τρόπο  που ο Αβραάμ εξήλθε σε συνάντηση μαζί Του, αφού υπάκουσε στην πρόσκληση που του απηύθυνε Εκείνος:  «Φύγε από τη χώρα σου, από τους συγγενείς σου και πήγαινε σε μια χώρα που εγώ θα σου δείξω» (Γεν 12:1). Αυτή η  πρόσκληση στον Αβραάμ, που συνεπαγόταν αλλαγή του τόπου, επαναλαμβάνεται προς εμάς κάθε λεπτό, ως αλλαγή τρόπου:  ο Θεός μας προτρέπει να αφήσουμε πίσω μας αυτά που έχουμε μάθει,  τον τρόπο που ζούμε και σκεφτόμαστε, και να κάνουμε αυτό που Εκείνος λέει, να Τον εμπιστευθούμε και να φύγουμε προς μία νέα χώρα, την χώρα των εντολών Του.  Τέλος, εκείνο που θα ήθελα να τονίσω ακόμα είναι,  ότι αποτέλεσμα της μετανοίας είναι η ευγνωμοσύνη, που αποτελεί μια μορφή αγάπης. Η αγάπη, με άλλα λόγια, είναι το αίτιο και το αποτέλεσμα της  μετάνοιας.  Δεν ξέρω κατά πόσο η αγωγή μας  στην οικογένεια και στην Εκκλησία έχει επικεντρωθεί στη μετάνοια  ως διαδικασία αγάπης. Αντίθετα η μετάνοια  συχνά παρουσιάζεται ως υποχρέωση, που προκύπτει από έναν  σκληρό ή και τιμωρό Θεό, ο οποίος κρατάει έναν μεγεθυντικό φακό για να εντοπίσει τις αμαρτίες μας. Αυτό τον Θεό μεταδίδουμε και στα παιδιά μας. Όμως ο Θεός μας πλησιάζει για να δει κάθε καλό μας, ψάχνει να βρει αφορμή για να μας σώσει. Αυτό τον Θεό μας δίδαξαν οι πατέρες της Εκκλησίας μας.   Ίσως, μετά  από  τα παραπάνω, να διαπιστώσαμε ότι δεν διαθέτει η μετάνοιά μας τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν. Δεν πρέπει να απογοητευθούμε. Υπάρχουν σκαλοπάτια στην ανάβαση  προς τον ουρανό. Ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και γνωρίζει  ότι πολλές φορές δυσκολευόμαστε να κάνουμε το πρώτο βήμα.  Δέχεται λοιπόν και άλλες μορφές μετανοίας, πιο ελλιπείς, πιο προβληματικές. Για κάποιους από εμάς  αρχικό κίνητρο για μετάνοια μπορεί να είναι ο φόβος ή η ελπίδα για ανταμοιβή. Όμως, ανεξάρτητα από το πρώτο κίνητρο, ο στόχος πρέπει να είναι πάντοτε η αγάπη.  Η πνευματική ζωή  χρειάζεται  μια συνειδοποίηση της προσωρινότητας του σκαλοπατιού στο οποίο βρισκόμαστε τώρα, διότι μας καλεί στο επόμενο.


(περίληψη από το  ομώνυμο κεφάλαιο του  βιβλίου του π. Βασιλείου Θερμού,
«Περάσματα στην απέναντι όχθη», εκδόσεις «Εν πλώ»).
Πηγή:faneromenihol

Saint Theophylact of Ochrid-On The Second Sunday of Lent ,The Paralytic Borne by Four

 

Mark 2:1-12

From The Explanation of the Gospel of St. Mark

by Blessed Theophylact, Archbishop of Ochrid and Bulgaria

1-5. And again He entered into Capernaum after some days; and it was heard that He was in the house. And straightway many were gathered together, insomuch that there was no room to receive them, no, not so much as about the door: and He preached the word unto them. And they come unto Him, bringing a paralytic who was borne by four. And when they could not come nigh unto Him for the press, they uncovered the roof where He was: and when they had broken it up, they let down the bed wherein the paralytic lay. When Jesus saw their faith, He said unto the paralytic, Child, thy sins be forgiven thee. What does this mean, after some days? (Theophylact is here interpreting for his contemporary Greek reader of 1100 AD the somewhat difficult New Testament Greek phrase δι᾽ ἠμερῶν.) It means, "when several days had gone by." When Jesus had entered the house, the people heard that He was inside and all came running, hoping that it would be easy to meet Him there. The faith of those men was so great that they even made an opening in the roof through which they lowered the paralytic. Thereupon the Lord healed him, seeing the faith of those who carried him, or of the paralytic himself. For the paralytic would not have agreed to be carried if he himself had not believed that he would be healed. Many times the Lord healed the unbelieving sick on account of the faith of those who brought them. Similarly, He often healed the one brought to Him because of that man᾽s faith, despite the unbelief of those who brought him. First He forgives the sins of the sick man and then He cures the disease, since the most severe illnesses occur for the most part as a result of sins. So it is that the Lord said of the paralytic in John᾽s Gospel that it was as a result of sins that the man had been paralyzed (John 5:5-15). But the paralytic in John᾽s Gospel is not the same one mentioned here. For the man in John᾽s account had no one to help him, while this man had four. And that man was by the Sheep᾽s Pool; this man was in the house. And this one was in Capernaum, while the other was in Jerusalem, to name but a few differences. But know that the paralytic mentioned by Matthew (9:2-8) and the one mentioned here by Mark are one and the same.
6-12. But there were certain of the scribes sitting there, and reasoning in their hearts, Why doth this man thus speak blasphemies? Who can forgive sins but God only? And Jesus, immediately knowing in His spirit that they so reasoned within themselves, said unto them, Why reason ye these things in your hearts? Is it easier to say to the paralytic, Thy sins be forgiven thee; or to say, Arise, and take up thy bed, and walk? But that ye may know that the Son of Man hath authority on earth to forgive sins—He saith to the paralytic—I say unto thee, Arise, and take up thy bed, and go thy way into thine house. And immediately he arose, took up the bed, and went forth before them all; insomuch that they were all amazed, and glorified God, saying, We never saw it on this fashion. When the Lord said that He could forgive sins, the Pharisees falsely accused Him of blasphemy, since God alone can forgive sins. But the Lord gives yet more evidence that He is God, by revealing what was in their hearts. God alone knows what is in the heart of each, for, as the prophet says, Thou alone knowest the hearts of the sons of men. (II Chron. 6:30, III Kings 8:39) Although the Lord had revealed their innermost thoughts, the Pharisees remained senseless, not conceding that He Who knew their hearts could heal their sins as well. By healing the body, the Lord makes credible and certain the healing of the soul as well, confirming the invisible by means of the visible, and the more difficult by what was easier, though it did not appear so to the Pharisees. For the Pharisees thought it was more difficult to heal the body, because it was something visible. And they thought that it was easy to say that the soul had been healed because this healing was invisible. Perhaps they were thinking thoughts like these: "Look at this deceiver. He declined to heal the body which is visible, and instead claims to heal the soul which is invisible, saying, Thy sins be forgiven thee. Certainly, were He able, He would heal the body rather than pretend to do something that cannot be seen." Therefore the Saviour shows them that He is able to do both, saying, "Which is easier? To heal the body or the soul? Certainly it is easier to heal the body, but you think just the opposite. So I will heal the body, which in fact is easy, although it seems difficult to you. By so doing I will confirm the healing of the soul as well, which is difficult although it seems easy because it is invisible and cannot be verified." Then He says to the paralytic, Arise, and take up thy bed, to confirm even more that the miracle was not a phantasy, and also to show that He had not only healed him but had filled him with strength.
The Lord does the same with our spiritual sicknesses. He not only delivers us from our sins, but fills us with strength to do His commandments. Therefore I, too, who am a paralytic can be healed. For Christ at this very moment is in Capernaum, which, interpreted, is the house of comfort and consolation, which is the Church. For the house of the Comforter is the Church. I, too, am a paralytic, for the powers of my soul are inert and will not move to do good. But if I am carried by the four Evangelists and brought to the Lord, then I will hear Him call me, Child, (for by doing His commandments I become a son of God) and my sins will be forgiven me. But how can I be brought to Jesus? If they make an opening in the roof. And what is the roof? It is my mind, which over-arches all that is within me. It is a roof made of many earthen and clay tiles, signifying earthly affairs. But if all these things are pulled away, and the strength of the mind within us is opened up and freed of the weight of earthly things, then I will be lowered, that is, I will be humbled. For I ought not to rise up in pridefulness that I have been unburdened of earthly things; but instead, after I have been unburdened of earthly things, I ought to be lowered, that is, humbled. Then I will be healed and I will take up my bed, which is my body, and employ it to do the commandments. For I should not only be raised up from sin and understand that I sin; I should also take up my bed, that is, get my body up and set it to do good. Then we shall also be able to see with spiritual eyes, so that all our thoughts within us can say, We never saw it on this fashion, which means, "We never understood until now that we were paralytics and have now been healed." Only he who has been cleansed of sins sees things as they truly are.

Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ


τού Αρχιμ. Μαξίμου Ματθαίου

Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, μαζί με τη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής, είναι οι αρχαιότερες και μόνες νηστείες, που έχουν Οικουμενική κάλυψη, δηλαδή επικυρώθηκαν με Κανόνες Οικουμενικής Συνόδου ( ξθ΄ Αγ. Αποστ., ε΄ της Α΄, β΄, κθ΄ και πθ΄ της ΣΤ΄ ). Οι λοιπές καθιερωμένες νηστείες του έτους, βασίζονται στην Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας μας, που κι αυτή είναι ισχυρή και έγκυρη.
Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ανάγεται ήδη πιο αποστολικούς χρόνους και θεσμοθετήθηκε κατά μίμηση της σαραντάμερης νηστείας του Κυρίου μας ( Ματθ. δ΄, 2 ), ως και των σαραντάμερων νηστειών των Προφητών Μωυσέως ( Εξοδ. λδ΄, 28 ) και Ηλιού ( Γ΄ Βασ. ιθ΄ 8 ).
Η αρχαιότητά της, έγκειται και στο γεγονός, ότι μόνον κατ αυτή, σε αντίθεση με τις άλλες μεταγενέστερες μακρές νηστείες, δεν επιτρέπεται η τέλεση της αναιμάκτου θυσίας (τελείας Λειτουργίας), παρά μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές.
Από νωρίς συνδέθηκε με την αρχαία νηστεία του Πάσχα, της μιάς, δύο και μετά έξι ημερών πρό της Κυριακής του Πάσχα (Μεγάλη Εβδομάδα). Μιά εκδοχή, ότι αρχικά η Τεσσαρακοστή συνδέθηκε με τα Θεοφάνεια, κατά ακριβή μίμηση της σαραντάμερης νηστείας του Κυρίου στην έρημο μετά το Βάπτισμα Του, αρχόμενη από τις 7 Ιανουαρίου, δεν έχει αποκτήσει σταθερά ερείσματα και θεμελιωμένες αποδείξεις.
Αρχικό νόημα
Τό νόημα της νηστείας των σαράντα ημερών, αρχικά ήταν ταυτισμένο με την προετοιμασία των Κατηχουμένων και "τών πρός το άγιον φώτισμα ευτρεπιζομένων", για το βάπτισμά τους, κατά τη νύκτα του Μ. Σαββάτου, στην παννυχίδα - αγρυπνία του Πάσχα. στη "Λειτουργία της Μ. Τεσσαρακοστής", των Προηγιασμένων Δώρων ή Προηγιασμένη, οι σχετικές "δεήσεις", που μέχρι σήμερα έχουν διατηρηθεί ανέπαφες, μαρτυρούν αυτό το αρχικό νόημα. το αυτό μαρτυρεί και η καθημερινή Ανάγνωση, στις Ακολουθίες αυτής της περιόδου, των Βιβλίων, που χρησιμοποιούσε η Αρχαία Εκκλησία για Κατήχηση, ήτοι της Γενέσεως, του Ησαία και των Παροιμιών.
Τό Πάσχα παρέχει τη μεγάλη ιερότητα που έχει το Μυστήριο του Αγίου Βαπτίσματος, ως συμμετοχή (συνταφή και συνανάσταση) στον εκούσιο Θάνατο και την Ανάσταση του Κυρίου, κατά την θεμελιώδη ερμηνεία του θείου Παύλου: "συνετάφημεν αυτώ διά του βαπτίσματος εις τον θάνατον, ίνα ώσπερ ηγέρθη Χριστός εκ νεκρών, ούτω και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν" (Ρωμ. ς΄ 4). Η Λειτουργία της Παννυχίδας του Πάσχα ήταν μιά καθαρά "βαπτισματική" Λειτουργία, στοιχεία της οποίας, έχουν μέχρι σήμερα διατηρηθεί στην αντίστοιχή της εσπερινή Λειτουργία του Μ. Σαββάτου (Εσπερινός Αναστάσεως με τη Λειτουργία του Μ. Βασιλείου).
Αυτά είναι:
α) τα 15 Παλαιοδιαθηκικά Αναγνώσματα του ῾Εσπερινού (σήμερα αναγινώσκονται τρία) για την κάλυψη του χρόνου Βαπτίσεως των Κατηχουμένων στο Βαπτιστήριο και σε αναμονή των πιστών για την υποδοχή τους στο Ναό, που γινόταν με την ψαλμωδία του εισοδικού ύμνου "Οσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε...", για την τέλεση της Λειτουργίας,
β) τα Καινοδιαθηκικά Αναγνώσματα (Απόστολος και Ευαγγέλιο), που είναι του Αγίου Βαπτίσματος καί
γ) η ψαλμωδία του βαπτισματικού ύμνου "Οσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε...", σε αντικατάσταση του Τρισαγίου ύμνου.
Περίοδος μετανοίας
Η σταδιακή ατονία του θεσμού των Κατηχουμένων με την επικράτηση του νηπιοβαπτισμού κατά τον 6ο αιώνα, είχε ως αποτέλεσμα α) την κατάργηση της ομαδικού βαπτίσματος, ως μεγάλου εκκλησιαστικού γεγονότος, συνδεδεμένου με τη Λειτουργία του Πάσχα, β) την τέλεση μεμονομένων πλέον (ιδιωτικών!) βαπτίσεων, αποσυνδεμένων από το Πάσχα ή από άλλες μεγάλες Δεσποτικές εορτές (Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Πεντηκοστή, που όμως μέχρι σήμερα διατηρούν τον βαπτισματικό τους χαρακτήρα στη Λειτουργία), αλλά κυρίως γ) την αλλαγή του νοήματος και του χαρακτήρα της Μ. Τεσσαρακοστής, από "κατηχητικής" περιόδου προετοιμασίας των Κατηχουμένων (καί όλης της εκκλησιαστικής κοινότητος, για το γεγονός της εισόδου "διά του βαπτίσματος" νέων μελών σ αυτήν), σε περίοδο "μετανοίας", προετοιμασίας των πιστών για τον εορτασμό του Πάσχα.
Τό νόημα του Χριστιανικού Πάσχα, ως προσωπικής διαβάσεως του καθενός μας "διά της Εκκλησίας" και μέσα στην Εκκλησία, από το ζοφερό χώρο της δουλείας των παθών και της αιχμαλωσίας του Σατανά, στο χώρο της ελευθερίας των "υιών του Θεού", της Νέας Επαγγελίας, προσφέρει ακριβώς την "ανάληψη" του αγώνα, γι αυτήν την υπέρβαση, στο "στάδιο των αρετών", την Μ. Τεσσαρακοστή. Αυτή η υπέρβαση θά επιτευχθεί με τη μετάνοια, όπως ακριβώς την εξήγγειλε η εκπλήρωση και φανέρωση της πρώτης "επαγγελίας του Πατρός", ο Μεσσίας, στην πρώτη Του διδασκαλία: "Μετανοείτε, ήγγικεν γάρ η βασιλεία των ουρανών". Η μετάνοια είναι άλλωστε το "δεύτερο βάπτισμα" και ταυτίζεται με τον "αγώνα της νηστείας", που είναι η Μ. Τεσσαρακοστή.
Ο νέος αυτός προσανατολισμός της Μ. Τεσσαρακοστής, συνέβαλε, ώστε από τον 9ο κυρίως αιώνα να δημιουργηθεί, με κέντρο τη Μονή του Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη και ειδικότερα από τον άγιο Θεόδωρο το Στουδίτη αρχικά, το λειτουργικό βιβλίο της Μ. Τεσσαρακοστής "Τριώδιο", στο οποίο καταχωρήθηκε και διασώθηκε ο τεράστιος και αξεπέραστος υμνολογικός πλούτος, επικεντρωμένος ακριβώς στο νέο νόημα, τη μετάνοια. το βιβλίο αυτό φανερώνει και τον τελικό σύνδεσμο της Τεσσαρακοστής με τη Μεγάλη ῾Εβδομάδα, την προέκταση της αρχαίας νηστείας του Πάσχα.
Διάρκεια της Μ. Τεσσαρακοστής
Η περίοδος διάρκειας και ο τρόπος μετρήσεως της Τεσσαρακοστής, μέχρι την τελική διαμόρφωσή της, που ισχύει για μάς σήμερα, παρουσίασε μεγάλη ποικιλία κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες.
Πρόκειται περί του διαφορετικού υπολογισμού των ημερών της μεγάλης αυτής και μακράς Νηστείας, που την διαφοροποιεί κατά τη χρονική διάρκεια και έκτασή της. Συγκεκριμένα, υπήρξε εξ αρχής προβληματισμός στις κατά τόπους Εκκλησίες, ως πρός τό:
Ποιές θά είναι αυτές οι σαράντα μέρες νηστείας;
Τό Σάββατο και η Κυριακή, που είναι ευχαριστιακές και καταλύσιμες ημέρες, θά συμπεριλαμβάνονται στη χρονική διάρκεια;
Η Μεγάλη Εβδομάδα θά συμπεριλαμβάνεται στη μέτρηση των 40 ημερών;
Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Γιά μάς επικράτησε "η μορφή της Κωνσταντινουπόλεως", δηλαδή ο τρόπος μέτρησης που εφαρμόστηκε τελικά στη Βασιλεύουσα μετά τον 8ο αιώνα, όταν οριστικοποιήθηκε το νέο νόημα της Τεσσαρακοστής, με τη διαμόρφωση και του λειτουργικού της βιβλίου του "Τριωδίου".
Κατά την ισχύσασα αυτή "μορφή" στην Μεγ. Τεσσαρακοστή:
δέν συμπεριλαμβάνεται η Μεγάλη Εβδομάδα,
προσμετρούνται όμως τα Σάββατα και οι Κυριακές, πού, άν και δεν είναι μέρες νηστείας, εντάσσονται στη λειτουργική περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής καί
χρειάζονται 6 εβδομάδες για τη συμπλήρωσή της.
Εξι εβδομάδες επί επτά ημέρες κάνουν σαράντα δύο μέρες (65 7=42). Αφαιρούνται οι δύο τελευταίες μέρες, το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαίων και έτσι έχουμε 40 ημέρες.
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αρχίζει από τη Δευτέρα της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών (Καθαρά Δευτέρα - Καθαρά Εβδομάς) και λήγει την Παρασκευή της ΣΤ΄ Εβδομάδος (πρό των Βαίων). τα τροπάρια αυτής της τελευταίας μέρας στο "Τριώδιο", φανερώνουν "τήν πλήρωσιν της ψυχοφελούς Τεσσαρακοστής" και την αναμονή της "αγίας εβδομάδας του Πάθους".
Αυτός ο υπολογισμός υπονοείται, κατά την ερμηνεία πολλών, και από τις Αποστολικές Διαταγές (κείμενο του τέλους του δ΄ αιώνος), που λέγουν: "Επιτελείσθω δέ η νηστεία αύτη πρό της νηστείας του Πάσχα, αρχομένη μέν Δευτέραν, πληρουμένη δέ εις Παρασκευήν. Μεθ άς απονηστεύσαντες άρξασθε της αγίας του Πάσχα εβδομάδος, νηστεύοντες αυτήν πάντες μετά φόβου και τρόμου".
Τό Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαίων, είναι Δεσποτικές εορτές. Εξ αιτίας του νέου υπολογισμού της Τεσσαρακοστής, που λήγ
ει πρίν τη Μ. Εβδομάδα, η Λειτουργία του Σαββάτου του Λαζάρου, διασώζει στοιχεία βαπτισματικής Λειτουργίας, για την ολοκλήρωση της σαραντάμερης προετοιμασίας των Κατηχουμένων. Αυτό φαίνεται από την ψαλμωδία του βαπτισματικού ύμνου "Οσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε...", σε αντικατάσταση του Τρισαγίου ύμνου, κατά το Σάββατο του Λαζάρου και από το β΄ απολυτίκιο της Κυριακής των Βαίων "Συνταφέντες σοι διά του Βαπτίσματος, Χριστέ ο Θεός, της αθανάτου ζωής ηξιώθημεν τη Αναστάσει σου...", που φανερώνει την ήδη τελεσθείσα Βάπτιση των Κατηχουμένων στη λήξη της Τεσσαρακοστής.
Αρχαίες "Προχαλκηδόνιες" εκκλησίες
Τό ότι αρχικά συμπεριλαμβανόταν η Μεγάλη Εβδομάδα στην Τεσσαρακοστή, φαίνεται καθαρά στον κθ΄ κανόνα της ΣΤ΄ Οικ. Συνόδου (691), κατά τον οποίο η Μ. Εβδομάδα αναφέρεται, ως "υστέρα (εσχάτη) εβδομάς" της Τεσσαρακοστής, καθώς και στο Οδοιπορικό της Αιθερίας (381-384).
Τήν συμπερίληψη της Μ. Εβδομάδος στην Τεσσαρακοστή, διετήρησαν οι αρχαίες "ελάσσονες" εκκλησίες, που απεσχίσθησαν από την Ορθόδοξη Εκκλησία μετά την "εν Χαλκηδόνι" ( 481 ), συνελθούσα Δ΄ Οικ. Σύνοδο ( Προχαλκηδόνιες ), όπως η Αρμενική, Κοπτική, Αιθιοπική κ.ά.
Κατά την παλαιά μέτρηση δεν συμπεριλαμβάνονται τα Σάββατα και οι Κυριακές, ως καταλύσιμες μέρες. Υπολογίζουν μόνο πέντε ( 5 ) μέρες νηστείας την εβδομάδα, γι αυτό χρειάζονται οκτώ ( 8 ) εβδομάδες για την ολοκλήρωση των 40 ημερών νηστείας ( 55 8=40 ). Αρχίζει η Τεσσαρακοστή δηλαδή, μιά εβδομάδα πρίν από μάς ( Δευτέρα Τυροφάγου ).
Γι αυτό και η εβδομάδα της Τυροφάγου, που για μάς μέχρι σήμερα έχει περιορισμένη νηστεία και πολλά λειτουργικά στοιχεία της Μ. Τεσσαρακοστής, φανερώνει την προσπάθεια συμβιβασμού των 6 ή 8 εβδομάδων, ως πρός τη χρονική διάρκεια της Μ. Τεσσαρακοστής.
Επίσης, παρά τη νέα ρύθμιση, κατά την οποία η Μ. Εβδομάδα είναι εκτός Τεσσαρακοστής, στις Προηγιασμένες Λειτουργίες της Μ. Εβδομάδος, παραμένει ως οπισθάμβωνος ευχή, αυτή που αναφέρεται στη Τεσσαρακονθήμερο νηστεία. δεν υπήρξε πρόβλεψη για αλλαγή της ευχής κατ αυτές τις μέρες, που δεν συμπεριλαμβάνονται στη Μ. Τεσσαρακοστή ( όπως προβλέπει το Τυπικό της Αναστάσεως, κώδ. τ. Σταυρού 43, για την τέλεση της αρχαίας ιεροσολυμίτικης Προηγιασμένης του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, τις ημέρες της Μ. Εβδομάδος ). Δείγμα και αυτό της παλαιάς συμπερίληψης της Μ. Εβδομάδος στη Τεσσαρακοστή. Αλλωστε στη συνείδηση του κόσμου η Μ.Εβδομάδα δεν ξεχωρίζεται από τη Τεσσαρακοστή.
Δυτική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Καί η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία διετήρησε τη συμπερίληψη της Μ. ( Εβδομάδος στην Τεσσαρακοστή. Πλήν όμως, από τις αρχές του 3ου αιώνα στη Ρώμη, αργότερα τον 4ο αιώνα στην Ισπανία (Σύνοδος Ελβίρας, καν.26) και οριστικά τον 5ο αιώνα (Ρώμης Ιννοκέντιος ο Α΄, 401-417, επιστ. 25, Migne, 20,555), κατήργησε την κατάλυση του Σαββάτου και αυθαιρέτως εθέσπισε το Σάββατο ως νηστήσιμη ημέρα της εβδομάδος, επεκτείνοντας την ενιαύσια νηστεία του Μ. Σαββάτου, σε εβδομαδιαία, παρά τη ρητή απαγόρευση του ξς΄ αποστολικού κανόνος. Ως αποτέλεσμα αυτής της καινοτομίας, παραμένει η αυστηρή έκδοση του νε΄κανόνος της ΣΤ΄ Οικ. Συνόδου.
Ετσι η Δυτική εκκλησία υπολογίζει 6 μέρες νηστείας την εβδομάδα, αφαιρώντας μόνο την Κυριακή. για την συμπλήρωση των 40 ημερών χρειάζεται 6 εβδομάδες (6 5 6 = 36) και 4 ημέρες. Ετσι η Τεσσαρακοστή για τη Δυτική εκκλησία, αρχίζει ημέρα Τετάρτη (Καθαρά), την αντίστοιχη Τετάρτη της Α΄ (Καθαράς) εβδομάδος των Νηστειών για μάς, άν συμπέσει το Πάσχα κοινό. Γι αυτό και οι Δυτικοί εορτάζουν τις Απόκριες και την (γιά μάς Καθαρά) Δευτέρα και Τρίτη. Ετσι εξηγείται και η παρατηρούμενη, δυστυχώς, εορταστική επέκταση... της περιόδου του Τριωδίου την Καθαρά Δευτέρα, κατά μίμηση ξενικών εορταστικών εθίμων. Η αργία της Καθαράς Δευτέρας, στο Ορθόδοξο Κράτος μας, θεσπίστηκε άραγε για την δυνατότητα απερίσπαστης περισυλλογής "επί τη ενάρξει" της Μεγ. Τεσσαρακοστής ή εξ επιδράσεως της δυτικής αποκριάτικης εορτής;
Ο τρόπος της νηστείας
α) Περίοδος Τριωδίου.
Στήν εβδομάδα της Τυροφάγου, κατάλοιπο της Τεσσαρακοστής των 8 εβδομάδων, προστέθηκαν και άλλες δύο, η "Προφωνήσιμος" και η "Απόκρεως", για να γίνουν τρείς, οι εβδομάδες προετοιμασίας για την είσοδό μας στη Μ. Τεσσαρακοστή. Η περίοδος αυτή ονομάζεται "Τριώδιο".
Στή Νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής εισερχόμεθα σταδιακά, κατά την περίοδο του Τριωδίου, περίοδο πνευματικής προετοιμασίας για την είσοδό μας σ αυτήν.
Κατά την πρώτη εβδομάδα (από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή του Ασώτου), που καλείται Προφωνήσιμη, επειδή αποτελεί την προαναγγελία της Μ. Τεσσαρακοστής, ή "αρτσιβούριο" ( =προπομπός), έχουμε όλες τις μέρες της εβδομάδος "κατάλυσιν εις πάντα" (απολυτή).
Κατά την δεύτερη εβδομάδα, της Αποκριάς ή Κρεατινής (από την Κυριακή του Ασώτου μέχρι την Κυριακή των Απόκρεω), καταλύουμε εις πάντα, εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, ημέρες αυστηρής νηστείας. Η Κυριακή των Απόκρεω, είναι η τελευταία ημέρα, που τρώμε κρέας.
Καί κατά την τρίτη εβδομάδα, την Τυροφάγο ή Τυρινή (από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Απόκρεω μέχρι και την Κυριακή της Τυροφάγου), καταλύουμε απ όλα, όλες τις ημέρες, εκτός από κρέας (λευκή νηστεία). την εβδομάδα αυτή ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης την ονομάζει "προνήστιμον" και η υμνογραφία "προκαθάρσιον", επειδή κατ εξοχήν αυτή μάς προετοιμάζει, για να εισέλθουμε στην Τεσσαρακοστή.
Μέ την Κυριακή της Τυρινής, κλείνει η προπαρασκευαστική περίοδος των τριών εβδομάδων του Τριωδίου και εισερχόμεθα στην Μ. Τεσσαρακοστή.
β) Μ. Τεσσαρακοστή.
Κατά την Μ. Τεσσαρακοστή, η νηστεία είναι αυστηρή, άνευ καταλύσεως "οίνου και ελαίου".
Λάδι και κρασί καταλύουμε μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές (ως λύση της νηστείας), και κατά την εορτή των αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Αν κάποιοι τρώνε λάδι Δευτέρα, Τρίτη και Πέμπτη, αυτό γίνεται για ιδιαίτερους λόγους αδυναμίας ή ασθενείας, με τη διάκριση και έγκριση του Πνευματικού.
Ψάρι καταλύουμε κατά την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται Καθαρά. Ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα, ημέρα αυστηρής νηστείας, που χαρακτηρίστηκε έτσι, από το ιστορικό πείραμα του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη, ο οποίος αποπειράθηκε κατά την ημέρα αυτή να μολύνει τις τροφές των χριστιανών στη Κωνσταντινούπολη. Η πανουργία αυτή αποκαλύφθηκε με τήν, από τον Θεό, επέμβαση του αθλοφόρου αγίου μάρτυρος Θεοδώρου, του προερχόμενου από το Τηρωνικό τάγμα ( Τήρων = νεοσύλλεκτος ), Ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων, διά του Πατριάρχου ΚΠόλεως Ευδοξίου, παρώτρυνε το λαό να τραφεί με κόλλυβα. το παράδοξο αυτό θαύμα γιορτάζεται το Σάββατο της Α΄ αυτής εβδομάδας της Τεσσαρακοστής, επειδή "εν τη Τεσσαρακοστή ου τελούνται μνήμαι μαρτύρων, ει μη εν Σαββάτω και Κυριακή". ῾Η εβδομάδα αυτή τηρείται με ξηροφαγία ή με τριήμερο αποχή (υπέρθεση) από παντός τροφίμου κατά τις τρείς πρώτες μέρες, ή ακόμη με ασιτία μέχρι το Μ. Απόδειπνο της Πέμπτης και τους Χαιρετισμούς της Παρασκευής.
γ) Σάββατο Λαζάρου - Κυριακή Βαίων.
Η Μ. Τεσσαρακοστή πληρούται την Παρασκευή της έκτης εβδομάδος. Ακολουθούν δύο πανηγυρικές ημέρες, δύο Δεσποτικές εορτές (κατά τις οποίες δεν τελούνται μνημόσυνα, όπως όλες τις Δεσποτικές εορτές),
"τής Εγέρσεως του αγίου και δικαίου, φίλου του Χριστού, Λαζάρου του τετραημέρου" το Σάββατο καί
"τής λαμπράς και ενδόξου πανηγύρεως της εις Ιερουσαλήμ εισόδου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού" την Κυριακή.
Κατ αυτές, για τη λήξη της Νηστείας και το θρίαμβο του Χριστού κατά του θανάτου "πιστουμένου την κοινήν ανάστασιν, πρό του Πάθους Του", το μέν Σάββατο καταλύουμε "έλαιον και οίνον", την δέ Κυριακή των Βαίων "ιχθύας". Ο Θεόδωρος Στουδίτης ώριζε για τους μοναχούς της Μονής Στουδίου κατάλυση ιχθύων και το Σάββατο του Λαζάρου ( Migne, 99, 1791 ).
δ) Μεγάλη Εβδομάδα.
Κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, από τη Μ. Δευτέρα μέχρι και το Μ. Σάββατο, ορίζεται αυστηρή νηστεία με αποχή από λάδι.
Γιά τη Μ. Πέμπτη ειδικότερα, σύμφωνα με το τυπικό της Μονής του ῾Αγίου Σάββα, που έχει καταγραφεί και στο "Τριώδιο", άλλα Τυπικά Εκκλησιών και Μονών,
τη γνώμη του οσιωτάτου Πατριάρχου ΚΠόλεως Νικολάου, καθώς και την ευρύτατα διαδεδομένη παράδοση του λαού μας και τη συνήθεια των χριστιανών, μπορούμε να καταλύουμε λάδι, μετά τη Θεία Μετάληψη, πρός τιμήν της ημέρας του Μυστικού Δείπνου, κατά το οποίο μάς παρέδωσε ο Κύριος το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
Γιά το Μ. Σάββατο χρειάζεται προσοχή, γιατί είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, το μόνο Σάββατο που νηστεύεται και η νηστεία παρατείνεται μέχρι του μεσονυκτίου, "ότε, επιφωσκούσης της Κυριακής ", εξαγγέλλεται η Ανάστασις του Κυρίου, όπως ακριβώς ορίζουν οι Αποστολικές Διαταγές: "Τώ δέ Σαββάτω μέχρις αλεκτροφωνίας παρατείνοντες απονηστίζεσθε επιφωσκούσης της μιάς Σαββάτων, ήτις εστίν η Κυριακή".

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Αγαπίου ιερομ. και Νικοδήμου μον., Πηδάλιον
Αμ. Αλιβιζάτου, Οι ιεροί κανόνες
Γεωργ. Βεργωτή, Η Νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής
Χρήστου Μ. Ενισλείδου, Ο θεσμός της Νηστείας
Ευαγγ. Θεοδώρου, Η μορφωτική αξία του ισχύοντος Τριωδίου
Συμ. Κούτσα, Αρχιμ., Η Νηστεία της Εκκλησίας
Γ. Ράλλη - Μ. Ποτλή, Σύνταγμα των θείων και ιερών κανόνων
Α. Schmemann, Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Τού ιδίου, Εξ ύδατος και πνεύματος
Βασ. Στεφανίδου, Αρχιμ., Εκκλησιαστική ῾Ιστορία
Ιω. Φουντούλη, Λειτουργική
Τού ιδίου, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας
Τού ιδίου, Λογική Λατρεία
Τού ιδίου, Θείαι Λειτουργίαι

The Significance of Gregory Palamas for Orthodoxy


 Saint Gregory Palamas

We can see quite clearly the great significance of his teaching for Orthodoxy on the important question of epistemology. When we say epistemology we mean the knowledge of God and, to be precise, we mean the way which we pursue in order to attain knowledge of God. The situation in St. Gregory's time was that Orthodoxy was being debased; it was becoming worldly and being changed into either pantheism or agnosticism. Pantheism believed and taught that God in his essence was to be found in all nature, and so when we look at nature we can acquire knowledge of God. Agnosticism believed and taught that it was utterly impossible for us to know God, just because He is God and man is limited, and therefore man was completely incapable of attaining a real knowledge of God.

In the face of this great danger St. Gregory Palamas developed the fundamental teaching of the Church concerning the great mystery of the indivisible distinction between the essence and energy of God. We must underline that this is not the teaching of St. Gregory Palamas alone, but of the Orthodox Church, and therefore this theology cannot be called Palamism. Many fathers have referred to the distinction between essence and energy. We find it in the Bible, in the first Apostolic Fathers, in the Cappadocian Fathers, and especially in Basil the Great and that great dogmatic theologian of the Church, St. John of Damascus. St. Gregory Palamas, with his outstanding theological ability, developed further this already existing teaching and put forward its practical consequences and dimensions.

It is very characteristic that this distinction began to be noted in discussions about the Holy Spirit. The Calabrian philosopher Barlaam maintained that we could not know just what the Holy Spirit is, especially His procession and His being sent by the Son. In the face of the danger of agnosticism St. Gregory Palamas taught that the actual procession of the Holy Spirit from the Father is a different thing from His being sent by the Son. Thus while we do not know the essence of the Holy Spirit, we do know His energy.

All spiritual life is a result and fruit of the energy of the Holy Spirit. Therefore, the saint taught, we cannot participate in God's essence, but we can know and participate in His energies. As the great dogmatic theologian St. John of Damascus teaches, we can see His three unions: union in essence, of the Persons of the Holy Trinity; union in substance, in the Person of Christ between the divine and human natures; and union in energy, between God and man.

In this way St. Gregory preserves the true teaching of the Church. If in the time of Athanasios the Great, men doubted the divinity of Christ, in St. Gregory's time they had doubts about God's energies. They said that His energies are created. Therefore in the dismissal hymn of the saint we sing: "Illuminator of Orthodoxy, supporter and teacher of the Church, spiritual beauty of the monastics, irrefutable champion of the theologians...".

The common mind of the Church recognises St. Gregory Palamas, the Hagiorite saint, as a great Father of the Church, an Ecumenical teacher, and includes him with the Three Hierarchs and the three great theologians of the Church. The characterization of theologian which has been given to him, has made him an elect member of the company of the Holy Fathers. St. Gregory is truly "an invincible champion of the theologians".

But also synodically the Church has characterised him as an unerring father, teacher and theologian. The Synodal Tome of 1347 refers to this great Hagiorite saint, saying:

"But also if anyone else at all is ever caught either thinking or saying or writing against the said most worthy priestmonk Gregory Palamas and the monks with him, or rather against the holy theologians and this Church, we both vote against him for these things and put him under this condemnation, whether he be of the hierarchy or the laity. We have many times proclaimed most worthy this respected priestmonk Gregory Palamas and the monks agreeing with him. They neither write nor think anything that differs from the divine words, having examined them and understood them exactly. And they champion the divine words, or rather our common devotion and tradition in all ways, as is proper, defending them as in every respect higher than what not only they but also the Church of God and the former synodal volume regard as sophistries. And we also declare them to be very safe defenders of the Church and its faith, and its champions and helpers."

This synodal text highlights the three following truths which all Christians should recognise.

First, St. Gregory Palamas is characterised as a simple and safe teacher of the Church.

Second, the teaching of St. Gregory about the distinction of essence and energy, about man’s participation in the uncreated energy of God and about the hesychastic way of life is a teaching of the Church and a canon of godliness and life.

Third, anyone who denies and undervalues St. Gregory Palamas, as well as the hesychastic life which he lived and taught, is excommunicated from the Orthodox Church.

All these things show the great value of St. Gregory, but also the value of the Holy Mountain, with its hesychastic tradition, which is preserved to this day by the Hagiorite Fathers. This tradition of hesychasm is the greatest treasure of the Holy Mountain, a hope for the world and a true life for Christians.

Rejection of the Holy Mountain and the hesychastic tradition is in reality a denial of the Orthodox Tradition and a departure from the "One, Holy, Catholic and Apostolic Church".

Source:Metropolitan Hierotheos Vlachos of Naupaktos, "Saint Gregory Palamas as a Hagiorite", excerpts from Chs. 1 and 13.

Friday 29 March 2013

Saint Isaac the Syrian on Fasting



The man who during his whole life loves the conversation of this yoke-mate fasting is a friend of chastity. Just as the satisfaction of the belly is the source of all evils, and as the slackness of sleep kindles the lust of fornication, so fasting, vigil, and wakefulness in God’s service by withstanding the sweetness of sleep through crucifying the body throughout the day and night, are God’s holy pathway and the foundation of every virtue. Fasting is the champion of every virtue, the beginning of the struggle, the crown of the abstinent, the beauty of virginity and sanctity, the resplendence of chastity, the commencement of the path of Christianity, the mother of prayer, the well-spring of sobriety and prudence, the teacher of stillness, and the precursor of all good works. Just as the enjoyment of light is coupled with healthy eyes, so desire for prayer accompanies fasting that is practiced with discernment.
When a man begins to fast, he straightway yearns in his mind to enter into converse with God. For the body that fasts cannot endure to sleep upon its pallet all the night through. Fasting naturally incites wakefulness unto God, not only during the day, but also at night. For the empty body of a faster is not greatly wearied by the battle against sleep. And even if his senses are weakened, his mind is wakeful unto God in prayer. It is better for a man to desist from his liturgy because of weakness due to fasting, than because of sloth due to eating. When the seal of fasting is set upon a man’s lips, his thought reflects with compunction, his heart pours forth prayer, gloom lies upon his countenance, shameful thoughts are far removed from him, cheer cannot be detected in his eyes, and he is an enemy of lusts and vain conversations. No one has ever seen a discerning faster enslaved by evil desires. Fasting with discernment is a spacious mansion for every good thing; but he who neglects fasting makes every good totter. For fasting was the commandment that was given to our nature in the beginning to protect it with respect to the tasting of food, and in this point the progenitor of our substance fell. There, however, where the first defeat was suffered, the ascetic strugglers make their beginning in the fear of God as they start to keep His laws.
And the Saviour also, when He manifested Himself to the world in the Jordan, began at this point. For after His baptism the Spirit led Him into the wilderness and He fasted for forty days and forty nights. Likewise all who set out to follow in His footsteps make the beginning of their struggle upon this foundation. For this is a weapon forged by God, and who shall escape blame if he neglects it? And if the Lawgiver Himself fasts, who among those who keep the law has no need of fasting? This is why the human race knew no victory before fasting, and the devil had never experienced defeat from our nature; but this weapon has made him powerless from the outset. Our Lord was the firstborn Leader of victory, so as to set the first crown of victory upon the head of our nature. When the devil, that foe and tyrant, sees a man bearing this weapon, he is straightway frightened and he recollects and considers that defeat which he suffered in the wilderness at the hands of the Saviour; at once his strength is shattered and the very sight of this weapon, given us by our Commander-in-chief, burns him. What weapon is more powerful and gives more boldness to the heart in the time of battle against the spirits of wickedness, than hunger endured for Christ’s sake? For the more the body toils and endures hardship when the phalanx of the demons encompasses a man, the more his heart is given succour by the power of confidence. He who has armed himself with the weapon of fasting is afire with zeal at all times. Elias the zealot also pursued the work of fasting when he was zealous for God’s law. Furthermore, fasting reminds the faster of the commandments of the Spirit and it is an intermediary between the old Law and the grace given us by Christ. He who is negligent with respect to fasting is slothful, heedless, and feeble in the other ascetical struggles as well and he manifests an inception and an evil token of slackness in his soul, thus giving his antagonist an opportunity for defeating him. It is evident that he who enters naked and unarmed into the struggle will retreat from it without gaining the victory; for his limbs were not shielded with the warmth of fasting’s hunger. Such is the nature of fasting, that whoever perseveres in it will possess an unshakeable mind, one ready to encounter and repel all the troublesome passions.
It is said concerning many of the martyrs, that when they foreknew, either by revelation or by information received from one of their friends, the day on which they were to receive the crown of martyrdom, they did not taste anything the preceding night, but from evening till morning they stood keeping vigil in prayer, glorifying God in psalms, hymns, and spiritual odes, and they looked forward to that hour with joy and exultation, waiting to meet the sword in their fast as ones prepared for the nuptials. Therefore let us also be vigilant, we who are called to an unseen martyrdom so as to receive the crowns of sanctification, so that we may never give our enemies a sign of denial with any member or part of our body. 

St Isaac the Syrian, First Collection, from Homily 37.

Saint Theophan The Recluse-On The Rules of Spiritual Warfare

      



Amongst the rules of spiritual warfare that govern a Christian's martial art, some give warning of attacks, others allow for an easier and more successful end to the struggle, another ensures a more steadfast confirmation of the fruits of victory, or of a rapid destruction of all traces of the strike. These are naturally divided into three classes: a) rules to follow before the battle, b) rules to follow during the battle itself, and c) rules to follow after the battle.


Before the Battle.

Before battle a warrior should act in such a way as to either repel oncoming attacks, to give himself the opportunity to notice them at the very beginning, or even to secure a victory in advance. Therefore he should first of all suppress the array of sinful movements and push them all into one place, for by doing this he will not only more easily be able to notice their rebellion, but it will be more apparent where he should direct his forces.

1) The external marks of the array of sinfulness are generally this: from its stronghold in the center of life, the heart, sin penetrates into the soul and body along all its functions, then passes through to all the person's external relationships, and finally throws its veil over everything around it. Now, although it is exiled from the depths of the heart, it still hovers through the surrounding area, feeding on what it always fed on. Faces, things and occurrences can easily arouse the same thoughts and feelings with which the person joined when he worked for sin.

The wise warrior should now guard himself from these external rations of the enemy. For this he must: a) Remodel his entire outer behavior, give a new appearance, new inspiration, new timing and so on to everything in him according the spirit of new life, b) Arrange his time so that not one hour remains without useful occupations. Breaks between duties should be taken up with something, but it should be something that facilitates the mortification of sin and strengthening of the spirit. Anyone can see just how useful certain bodily podvigs are in opposing detected tendencies, c) Bind his senses, especially the eyes, hearing and tongue, which are the most ready conductors of sin from the heart to the outside and from the outside into the heart, d) Think of spiritual substitutes for everything with which it is necessary to come into contact — things, individuals or incidents; and especially, fill his permanent living quarters with [spiritual] things that most elevate the soul, so that living thus externally, the person would live in a sort of school of Divinity. In general we should arrange our entire external environment so that in one respect it would not demand much attention, saving us much fuss over ourselves, and in another respect, that it would not only make us safe from unexpected attacks of sin, but would feed and strengthen our newly arising life in the spirit. Under such circumstances sin will be completely warded off from the outside, and will no longer receive food and support from its old source.

2) If the person now externally uses all his strength to preserve himself in his present state following his first victory, that is, if he will continually kindle those feelings and dispositions that were born in him, then sin will be warded off from the inside and will remain forever without support or substantiality. Sin thus deprived of food and support, if it is not destroyed instantly, will at least become weaker and weaker until it completely exhausts itself. After this the war with sin will obviously cease and all concentration will center on the war with thoughts (which will especially try to disrupt the new order), and rarely on passions and tendencies where it remains only to diligently watch (cf. Mk. 14:38). The warrior for Christ should have two vigilant guards — soberness and good discernment. The first is turned inward and the second is directed outward. The first watches out for movements coming from the heart itself, while the second checks the movements that can invade him from outside influences.

The rule for the first is this: after various thoughts are cast out of the heart by the remembrance of God's presence, stand by the door of the heart and diligently watch over everything that goes into it and comes out of it; especially do not allow the movement to forewarn the senses and desires, for from this comes all evil.

The rule for the second is this: at the beginning of every day, sit and go over all possible meetings and occurrences, and all the possible feelings and movements that they could cause. Fortify yourself within beforehand, so that you will not be confused and fall at some unexpected attack. By the way, in order to more successfully defend yourself at the moment of attack, it is useful to arrange an intentional preliminary mental war. Mentally place yourself in one or another situation, with this or that feeling, with one or another desire, and then invent various methods for keeping yourself within the necessary limits, and observe what particularly helped you in one or another incident. Such a preliminary exercise will develop a warring spirit, teach you to meet the enemy without timidity and to conquer it without any great difficulty, using moves learned through experience.

Furthermore, before we enter into battle we should always first find out when to act aggressively, when to act defensively and when to simply walk away. Besides the fact that we use one or another method of warfare corresponding to our degree of spiritual maturity, at first it is always best to walk away, that is, to place ourselves under God's protection without trying to fight.

Later on, when we know our enemies through experience and have studied their attacks, we can repel them without losing any time. But we should never intentionally allow them to freely arouse passions in us, or place ourselves in situations where they can work with all their might, just so that we can have an opportunity to war and gain a victory. There are particularly passionate stimuli that can only be conquered by one or another method. Thoughts should be cast out without fail; but it is not always possible to do this with tendencies and passions, especially the physical ones. In both situations the victory can be lost due to ignorance alone. Finally, never go into battle without the chief victorious thought — the sign of victory. Just as before it decided the battle between good and evil to the advantage of the former, so now does it easily make us the victors in the struggle with every sinful movement of the soul. The enemy hosts and all defiling thoughts and desires disperse at its appearance. It has the power to inspire and exalt a man above himself — therefore we must bring it to mind and to our senses as often as possible, and confirm forever in our mental stronghold this lamp that drives away the gloom. Nothing can more effectively kindle zeal for conquering sin than this thought of zeal, this rapid flood of living water, which, stirred up but not disturbed, renders unnoticeable all the waves caused by the flying stones of temptation.



During the Battle.

With these forewarnings and rules go forth to battle with good hope, O warrior of Christ. Even during battle itself you should act according to the foregoing rules, so that you do not put your hope in a disordered defense against the attacking enemy. Often one order of action, without any particular force, can crown you with success. Having noticed the enemy approach — the beginning of a stimulus, thought, passion, or tendency — first of all hasten to realize that it is the enemy. It is a great mistake, and a common one, to honor everything that comes up in us as the property of our own blood, for which we take a stand as for our own selves. Everything sinful is something foreign to us, and therefore we should always separate it from ourselves. Otherwise we will be a traitor to our own selves.

Whoever wants to war with himself should divide himself between himself and the enemy that hides in him. Having separated the known defiling movement from your own self and recognized it as the enemy, commit it then to the consciousness and senses, and engender an aversion to it in your heart. This is the most salvific means for expelling sin. Every sinful movement is held in the soul through the sensation of a certain pleasure it stimulates. Therefore, when an aversion is aroused towards it, it is deprived of all support and disappears all by itself.

This however is not always easy or even possible. It is easy to vanquish thoughts with anger, but harder to vanquish desire, and even harder to vanquish passions, for they themselves are movements of the heart. When this does not help and the enemy will not give up without a struggle, courageously enter the battle, but without self-exaltation or self-reliance. Timidity brings the soul to confusion, a certain instability and slackness, and if the soul is not sure of itself it can easily fall. Self-reliance and self-opinion are the very enemies with which we must war. Whoever has let them in has already fallen, and has even predisposed himself to new falls, because they lead a man to inactivity and blunder.

Once the struggle has begun, preserve most of all your heart: do not allow the arising movements into the feelings. Meet them at the soul's very gate and try to defeat them there. To do this you must hasten to build a conviction in your soul that is contrary to the thing on which the confusing thought hangs. Such opposing convictions are not only the shields in mental warfare but also the arrows. They defend your heart and defeat the enemy in the heart itself. From that point on the war will consist in this: approaching sin will always be guarded by thoughts and images that shield it, and the struggler will from his side destroy these strongholds by contrary thoughts and images.

The duration of the war will depend upon the multifarious circumstances, which are impossible to determine. If he does not relax a bit, or incline even intellectually towards the side of the enemy, victory will undoubtedly be his; for sinful movements, as we noted previously, do not have a firm support in us and therefore should naturally soon cease.

If after you have done all this in good conscience the enemy's defensive actions still linger in your soul like a specter and he does not want give to up his territory, then this is a sure sign that it is supported by outside help, and thus you should seek outside help, earthly or heavenly. Reveal it to your spiritual instructor and pray earnestly to the Lord, to the saints and especially to your Guardian Angel. Devotion to God has never been put to shame. You must, by the way, note another thing — war with thoughts is one thing, war with passions is another, and yet another is war with desires. Thought comes from thought, desire from desire, and passion from passion. Particular moves should be used against each one; these should be determined beforehand either by contemplation or ascetic experiences and instructions. But one should not always strictly start fighting — sometimes contempt alone expels the enemy, while fighting only multiplies and irritates him. The enemy should be followed until no traces of him are left. Otherwise, even a simple thought left in the heart like an evil snake brings forth its fruit, imperceptibly inclining the soul to itself. During the battle itself, one should not be using methods meant to prevent future battle. The rules devised for that are always very austere, and therefore it is always necessary to change them, and, it follows, admit the bankruptcy of experience inasmuch as it is harmful to spiritual warfare and tempting to the warrior.



After the Battle.

The battle is over. Thank the Lord for delivering you from defeat, but do not abandon yourself to immoderate joy of salvation, do not allow yourself to grow careless, do not slacken your zeal. The enemy often pretends to be defeated so that when you have abandoned yourself to a feeling of safety, an unexpected fall will more easily overtake you. Therefore do not put down your battle arms and do not forget your preventative rules. Always be a vigorous and vigilant warrior. Better sit and count your spoils; look over the whole process of the battle — its beginning, duration and finally what put an end to it. This will amount to a sort of tribute extracted from the loser, which will make your future victories over him exceedingly easier. This in the final analysis is how spiritual wisdom and ascetical experience are acquired.

Do not tell anyone of the victory — that would greatly irritate the enemy and make you lose your strength. Vainglory, which would be impossible to escape in this case, would open the doors of your spiritual fortress, and after gaining a victory over one enemy you would then have to do battle with a whole mob. If you are overcome, humble yourself; but do not run away from God, and do not be stubborn. Hurry to soften your heart and bring it to repentance. It is impossible not to fall, but we can and should arise after falling. When someone who runs quickly trips over something, he quickly arises and again dashes down his path to the goal. Emulate him. Our Lord is like a mother who leads her child by the hand and does not abandon him, even if he often trips and falls.

Instead of becoming paralyzed by depression, it is better to take heart for new ascetic labors, gleaning from the present fall a lesson of humility and caution not to walk in slippery places where you cannot help but fall. If you do not iron out sin with sincere repentance, then having received a degree of strength within yourself, it will inevitably draw you downward to the bottom of the sea of sin. Sin will possess you, and you will then have to start over again from the first battle. But God knows whether this will even be possible. Perhaps having committed yourself to sin, you will transgress the boundaries of conversion, and maybe you will not find afterwards even one truth that could shock your heart. Perhaps you will not even be granted the grace. Then you will already belong to the ranks of those condemned to eternal torment.



The Rules of Warfare are not the Same for All.

In general about the rules of warfare it must be noted that they are essentially nothing other than an application of all weapons to individual cases, and that is why it is impossible to describe them all. The business of inner warfare is incomprehensible and mysterious. The cases of it vary utterly, and the warring individuals are too different. What will overcome one person is indifferent to another.

Therefore it is decisively impossible to make the same set of rules for everyone. The best devisor of the rules of warfare is every individual for himself. Experience is the best teacher — one only needs to have the zealous desire to conquer himself. The first ascetics did not study from books, but nevertheless they represent the very image of conquerors. Furthermore one should not rely too much on these rules; they represent only external sketches. What makes up the essence of the matter each will know only through experience, when he begins to actually wage war. And in this work his only guides will be his own good sense and his dedication to God.

The inner path of Christian life in each individual brings to mind the ancient underground catacombs, extremely intricate and mysterious. Upon entering them, the tried one receives a few instructions on the catacomb's general features — do this here, do that there, follow a certain sign here, and another there. But then he is left alone amidst the darkness, sometimes with only the weak light of a lamp. Everything will depend upon his presence of spirit, good sense and caution, and upon invisible guidance. There is a similar mysteriousness in inner Christian life. Here each one walks alone, though he be surrounded by a multitude of rules. The promptings of the heart, and especially the hints of grace, are his only constant, undeceiving and inseparable guides in his war with himself. Everything else will abandon him.




Source: "The Path to Salvation" By Saint Theophan the R
ecluse

Thursday 28 March 2013

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης-Περί Ασθενειών


1.Η αλήθεια είναι ότι αι ασθένειαι, αι θλίψεις και τα βάσανα των Χριστιανών, δημιουργούν την κάθαρσιν της ψυχής και την συγχώρησιν των αμαρτιών. Ο κάθε χριστιανός έχει καθήκον ιερόν, οποίου είδους σταυρόν τον επιφορτίση ο Θεός, να τον δεχθή με καρδίαν άκακον και απλήν και να τον ανεβάση υψηλά εις τον ένδοξον Γολγοθάν. Συμβαίνει ενίοτε να γονατίση προ του κόπου και του βάρους, αλλά ο Θεός θα στείλη άλλον καλόν Σίμωνα Κυρηναίον, δηλαδή την χάριν της υπομονής, ο οποίος θα ανεβάση τον σταυρόν εις τον Γολγοθάν. Όταν υποφέρωμεν θλίψεις σωματικώς και ψυχικώς, τότε κατέχομεν βεβαίαν την μαρτυρίαν ότι ο Θεός, μας αγαπά και ότι ημείς συγκαταριθμούμεθα μεταξύ των προσφιλών τέκνων, του Θεού. Όταν υπάγωμεν εις το νεκροταφείον, εκεί θα ίδωμεν εις κάθε τάφον και ένα σταυρόν, άλλον ξύλινον, άλλον πέτρινον, άλλον σιδερένιον κ.λ.π. Ούτω και εις κάθε ψυχήν χριστιανικήν δίδει ο Θεός και ένα σταυρόν. Εις άλλον δίδει σιδερένιον, εις άλλον ξύλινον, εις άλλον πέτρινον, εις έκαστον καθώς γνωρίζει η σοφία του Θεού. Ο κύριος σκοπός του Κυρίου είναι το πώς να σώση την πολύτιμον ψυχήν, αδιαφόρως εάν πάσχη. Αυτός ο Ίδιος χορηγεί και την υπομονήν και την φώτισιν εις το να ημπορέση να φέρη εις πέρας τον σταυρόν.
Αι ασθένειαι είναι η εγερτήριος σάλπιγξ της ψυχής, η οποία ενύσταξεν από το ναρκωτικόν ποτόν της αγνοίας, της λήθης, της αμνημοσύνης του Θεού. Αι ασθένειαι βιάζουν την ψυχήν, την οποίαν εξώθησεν η αμέριμνος επιβλαβής υγεία και την ωθούν να την θέσουν εντός του ορθού βίου. «Εν θλίψει εμνήσθην Σου» ( Ησαϊα 26,16 ), «εν θλίψει επλάτυνάς μοι» ( Ψαλμ.4,1 ). «Δια πολλών θλίψεων δει εισελθείν ημάς εις την ζωήν» ( Πράξ. 14,22 ), «εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς ημών»( Λουκ. 21,19 ).
Ποτέ δεν θα μας φανούν ωκεανός αι περιεκτικαί θλίψεις, όταν σκεπτώμεθα ότι όλα διέπονται και επιχορηγούνται εκ της αγίας δεξιάς Εκείνου, ο Οποίος μας αγαπά ως ουδείς των ανθρώπων.
Τα ραπίσματα της αγνής αγάπης ποτέ, ποτέ δεν επιφέρονται χωρίς να προοράται σκοπός άγιος και σωτήριος! Ο Κύριος διαλαμβάνει εις το ιερόν Ευαγγέλιον ότι χωρίς το θέλημα του ουρανίου μας Πατρός δεν πίπτει ούτε στρουθίον νεκρόν και ότι και αι τρίχες της κεφαλής μας, ηριθμημέναι εισίν.
Πόσην διαβεβαίωσιν, μας δίδουν οι λόγοι ούτοι, ότι όλα τα έργα μας, τα λόγια μας και αι ενθυμήσεις μας, είναι γνωστά εις τον Θεόν και ότι αι θλίψεις μας είναι εν γνώσει Του, είναι από την πρόνοιαν Αυτού και επιδιώκουν κάποιον σωτήριον σκοπόν! Τας θλίψεις της ασθενείας, μας τας στέλνει το άγιον χέρι του αγαθού Θεού. Το πλέον ενεργητικώτερον φάρμακον δια την ψυχικήν υγείαν είναι η αρρώστεια του σώματος. Τι μεγάλην διαφθοράν είχεν η ανθρωπότης, και σωματικήν και πνευματικήν, προ της ελεύσεως του Κυρίου! Ποίον φάρμακον επέφερε την πνευματικήν αναγέννησιν εις τας ψυχάς των ανθρώπων; Ουχί ο γιγάντιος Σταυρός του Κυρίου Ιησού; Εάν ο σταυρικός θάνατος του Κυρίου δεν επραγματοποιείτο, εν ουδενί άλλω τρόπω σωθήναι ηδύνατο ο άνθρωπος. Πρότυπον εγένετο ο Ιησούς φέρων τον Σταυρόν Του, έδειξεν ούτω ότι, όστις θέλει να σωθή, πρέπει να Τον ακολουθήση, να υπομείνη τον σταυρόν, που θα του φορτώση ο Κύριος αναλόγως με την δύναμίν του, να ανέλθη εις τον Γολγοθάν, να συσταυρωθή με τον Ιησούν και κατόπιν να συνδοξασθή με τον Κύριον εις την βασιλείαν του Θεού. Όταν θα βλέπη η ψυχή να της δίδεται δόξα και ανάπαυσις εις την ουράνιον ευτυχίαν, αναλόγως με τον σταυρόν που εσήκωσε, θα ταλανίζη εαυτήν, πως δεν εσήκωσε μεγαλύτερον σταυρόν, ίνα λάβη μεγαλυτέραν δόξαν και ανάπαυσιν. Θα λέγη: «ο κόπος τότε ήτο ολιγοχρόνιος, ενώ τώρα υστερούμαι αγαθών αιωνίων!». Και ο πατριάρχης Αβραάμ ακόμη θα μετανοή, όταν θα βλέπη την διανομήν των ευτυχιών, διατί δεν ηγωνίσατο περισσότερον!
Μία νεαρά κόρη ήτο συνεχώς άρρωστη από μίαν κακήν ασθένειαν, τελικώς απέθανε. Φανερώνεται ένα βράδυ εις την αδελφήν της, εκείνη την ερωτά: «Πως έχεις, αδελφή μου, εκεί όπου επήγες;» Και η αποθανούσα της λέγει: «Τι να σου είπω, αδελφή μου, πολλήν δόξαν και ανάπαυσιν μου έδωκεν ο Χριστός δια την ασθένειάν μου, αχ, να ημπορούσα να έλθω πάλιν εις την γην, να υποφέρω μεγαλυτέραν ασθένειαν, δια να λάβω εδώ μεγαλυτέραν δόξαν!».
Εάν ο ίδιος ο Κύριος, ο Παντοδύναμος, ο αναμάρτητος, εσήκωσε Σταυρόν χάριν του ανθρώπου, χάριν της σωτηρίας του, πόσην ανάγκην έχομεν ημείς οι αμαρτωλοί, που κάθε ώραν αμαρτάνομεν, από έναν σταυρόν σωτήριον; «Ητοιμάσθην και ουκ εταράχθην» ( Ψαλμ. 118,60 ), λέγει ο προφήτης Δαυϊδ. Πρέπει να είμεθα πάντοτε έτοιμοι εις το να υπομένωμεν άνευ γογγυσμού κάθε πειρασμόν, τον οποίον θα μας στείλη το άγιον χέρι του Ιατρού, του Θεού. Εφ’ όσον ο τοιούτος πειρασμός θα προέλθη, θα παραχωρηθή απ’ Εκείνον, ο Οποίος, μας αγαπά εις απεριόριστον βαθμόν, ποτέ μα ποτέ δεν θα είναι κακός, διότι μετά τον πειρασμόν θα ίδωμεν το καλόν αποτέλεσμά του, θα ίδωμεν τον κύριον σκοπόν του Θεού. Βλέποντας ο Κύριος Ιησούς τους μέλλοντας πειρασμούς των οπαδών Του, τους εστήριζε λέγοντας: «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών» ( Λουκ. 21,19 ), «ο υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται» ( Ματθ. 10,22 ). Υποφέροντας και εσύ μεθ’ υπομονής την ασθένειάν σου συγκαταριθμείσαι μετά των πεφιλημένων τέκνων του Θεού. Το βάρος σου θα σου γίνη μίαν ημέραν ανάστασις, αι στενοχωρίαι σου, χαρά, η υπομονή σου, αιώνιος ζωή! Κράζε με ευχαριστίαν προς Τον Κύριον: «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον… ως έδοξε τω Κυρίω ούτω και εγένετο… δόξα… πάντων ένεκεν…» ( Ιώβ 1,21 ). Κράζοντας ούτω, χαράς και ειρήνης θα πληρώνεται η ψυχή σου και συνάμα θα εδράζεσαι εις την υπομονήν. Ο Χριστιανός τι είναι; Τι πρέπει να έχη; Ασφαλώς μεγάλην υπομονήν εις πάντα. Δια τους υποφέροντας διαφόρους θλίψεις είναι η αιώνιος ανάπαυσις. «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς» ( Ματθ. 11,28 ), λέγει ο Κύριος.
Η οδός, η οποία οδηγεί τους διαβάτας εις την πόλιν του παραδείσου, είναι εσπαρμένη όλη με ακάνθας και οι οδεύοντες εν αυτή αιμορραγούν από τα κεντήματα των ακανθών, αλλά η ελπίς της απολαύσεως του παραδείσου τα υπερνικά όλα και παρέχει υπομονήν εις τους οδοιπόρους, καθώς έλεγαν και οι τεσσαράκοντα άγιοι μάρτυρες, όταν τους έρριψαν εις την παγωμένην λίμνην: «Δριμύς ο χειμών, γλυκύς ο παράδεισος, αλγεινή η πήξις, γλυκεία η απόλαυσις». Ο Πανάγαθος Θεός ας συναριθμήση και ημάς τους ευτελείς μετά των κοπιώντων και πεφορτισμένων, ίνα μας αναπαύση αιωνίως, αμήν.

2. Από τον καιρόν κατά τον οποίον ο γλυκύς μας Ιησούς εσήκωσε επί των αχράντων Του ώμων το ζωοποιόν ξύλον του Τιμίου Σταυρού και ανηρτήθη εις αυτό, έκτοτε δια των αιώνων συνεχίζεται υπό των οπαδών Αυτού η άρσις του Σταυρού, υπό την έννοιαν των ποικίλων θλίψεων και δοκιμασιών, δια των οποίων θριαμβεύει ο χριστιανός έναντι της πολυμόρφου και καταστρεπτικής φιλαυτίας. Ο Σωτήρ τονίζει εις ημάς δια του Ευαγγελιστού Λουκά «όστις ου βαστάζει τον σταυρόν εαυτού και έρχεται οπίσω μου, ου δύναται είναι μου μαθητής» ( Λουκ. 14,27 ), και πάλιν δια του ιδίου «Ει τις θέλει οπίσω μου έρχεσθαι, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού καθ’ ημέραν και ακολουθείτω μοι» ( Λουκ. 9,23 ). Ο Αββάς Ισαάκ, ο ησυχαστής φιλόσοφος, λέγει ότι: «εις εκάστην στιγμήν χρόνου, αλλοίωσις γίνεται εν τω ανθρώπω». Και όντως αι διαθέσεις τόσον της ψυχής, όσον και του σώματος, δεν παύουν την αλλαγήν των εις εκάστην στιγμήν, δημιουργούσαι ούτω πότε στενοχωρίαν, άλλοτε πόνον, ενίοτε προσδοκίαν θλιβερών ειδήσεων, κάποτε ακαθόριστον ακαταστασίαν και στενοχωρίαν ψυχικήν και σωματικήν, προερχόμεναι είτε εκ σωματικών αιτίων, είτε και το αντίθετον εκ ψυχικών τοιούτων, επιβεβαιούσαι τοιουτοτρόπως την κατάραν του Θεού, που επωμίσθη το ανθρώπινον γένος εκ της παρακοής των πρωτοπλάστων. Ο καλός όμως Ιησούς, το Ξύλον της ζωής, αφ’ ενός δια του αγίου Του παραδείγματος και αφ’ ετέρου δια των θείων Του διδασκαλιών, εις τον σταυρόν των θλίψεων επιχέει βάλσαμον παρηγορίας μετά πολλών ζωοποιών διαβεβαιὠσεων, ότι δια πολλών θλίψεων θα δυνηθώμεν να εισέλθωμεν εις την αιώνιον Αυτού βασιλείαν.
Εις την Παλαιάν Διαθήκην εις το βιβλίον της Εξόδου, μεταξύ των άλλων γεγονότων, εξιστορείται και το κατωτέρω χαρακτηριστικόν: «Όταν οι Ισραηλίται παρήκουσαν του Θεού εις την έρημον και ως κανόνα της παρακοής των εξαπέστειλεν εις αυτούς όφεις, οι οποίοι έδακνον αυτούς και απέθνησκον, τότε ο Θεός εισακούων την προσευχήν του Μωϋσέως, όστις ηύχετο εκτενώς υπέρ κοπάσεως ταύτης της οργής, διετάξατο αυτώ ποιήσαι χαλκούν όφιν και αναρτήσαι επί ξύλου και πας ο δακνόμενος υπό των όφεων και προσβλέπων επί τον χαλκούν όφιν, ευθύς ιατρεύετο» ( Αριθμοί 21,6 ). Και ο Ιησούς μας εν τω ιερώ Ευαγγελίω παρομοιάζων την ύψωσιν του χαλκού όφεως με την ιδικήν Του ζωοποιόν ύψωσιν λέγει: «Και καθώς Μωϋσής ύψωσε τον όφιν εν τη ερήμω, ούτως υψωθήναι δει τον Υιόν του ανθρώπου» (Ιωάν. 3,14 ). Η αμαρτία λοιπόν, υπό την έννοιαν φαρμακερού όφεως, δάκνει τον άνθρωπον δηλητηριάζουσα δια μέσου της ενόχου και εμπαθούς ηδονής τον οργανισμόν της ταλαιπώρου ψυχής και επιφέρουσα τον θάνατόν της και τον χωρισμόν της από του Θεού.
Ο Χριστός μας όμως, ο νοητός χαλκούς όφις, αναρτηθείς εν τω ζωοποιώ ξύλω του τιμίου Σταυρού, δια μέσου των υψίστων ευαγγελικών αληθειών ιατρεύει τας δακνομένας από την ποικίλην αμαρτίαν ψυχάς, δίδων ζώσαν ελπίδα ζωής ακαταλήπτου. «Που σου, θάνατε, το κέντρον; Που σου, άδη, το νείκος;» Κατελύθησαν, ηφανίσθησαν, ηδράνησαν και ενεκρώθησαν τελείως αι δυνάμεις της απαισίου τυραννίας σου δια του θανάτου και της Αναστάσεως του σώζοντος τας ψυχάς ημών Ιησού, του Θεού ημών.
Δια μέσου της ηδονής και της ηδυπαθείας δηλητηριάζεται και σκοτίζεται η καρδία. Σκοτιζομένη δε πράττει τα έργα του σκότους, λυπούσα το Άγιον Πνεύμα, όπερ εδέξατο δια της αναγεννήσεως εν τη ιερά κολυμβήθρα. Αντιθέτως ο πόνος και η θλίψις εκτοπίζουν την ένοχον ηδυπάθειαν από την καρδίαν. Καθαριζομένη δε αύτη δια του πόνου, καθίσταται δεκτική του παρακλήτου Πνεύματος. Ελθών δε ο αγαθός Παράκλητος, παρηγορεί, ενθαρρύνει, φωτίζει και ως άλλος τροφεύς ζωογονεί ταύτην δια των θεϊκών διδασκαλιών και των αντιλήψεων της χαράς και της ελπίδος. Ιδού λοιπόν ο νοητός χαλκούς όφις, ο Ιησούς, ιατρεύων δια του πόνου τας ψυχάς τας πασχούσας υπό των δηγμάτων της πολυμόρφου φαρμακεράς αμαρτίας. Άρα εκ των αδιασείστων της πείρας αληθειών, ο πόνος και η θλίψις είναι το ουσιωδέστερον φάρμακον της νοσούσης από την αμαρτίαν ψυχής, συγχρόνως και άριστος παιδαγωγός δια την πνευματικήν εξύψωσιν της ψυχής, που εν τη αμαρτία και τω ηθικώ σκότει ημαύρωσε το κάλλος της, αποκτώσα ούτω τας ηθικώς κακάς έξεις. Ο πόνος υπό την ποικίλην έννοιαν καθίσταται ο επιτήδειος καλλιεργητής, που από αγριελαίαν την αμαρτωλήν ψυχήν μετακεντρίζει εις καλλιελαίαν. Η αμαρτία σκληρύνει την καρδίαν του αμαρτωλού, τον καθιστά ανάλγητον, τίποτε δεν τον συγκινεί, διότι λείπει ο Θεός, ο πονών και συμπαθών τους ανθρώπους. Ο φιλάνθρωπος όμως Θεός, «ελθών ζητήσαι και σώσαι το απολωλός» τι εργάζεται; Καταστρώνει το σχέδιον της σωτηρίας της απομεμακρυσμένης ψυχής δια μέσου του πόνου, ιδίως δια της ασθενείας. Και εκεί όπου βλέπεις π.χ. τον ακμαίον νέον να φυσιούται επί ρώμη και να συμπεριφέρεται αγερώχως, χωρίς να ενθυμήται ψυχήν και Θεόν, εξαίφνης κατακλίνεται επί κραββάτου οδύνης. Τότε ως εμπειρότατος και δεξιοτέχνης ιατρός ο πόνος αρχίζει την χειρουργικήν επέμβασιν. Πρώτον ομαλύνει την καρδίαν αποβάλλων ολίγον κατ’ ολίγον την τραχύτητα και ούτω μαλακώνει την ψυχήν. Ο πρώην σκληρός εις την καρδίαν, γίνεται απαλός, ήμερος εις τα συναισθήματα. Συμπονεί τους συναρρώστους του, ομιλεί μετά συμπαθείας ο άλλοτε ασυμπαθής. Και αφού δια τοιούτων και διαφόρων άλλων συναισθημάτων γενωμένων εκ της παιδαγωγικής ράβδου του πόνου, καταστρωθή το έδαφος της καρδίας, τότε ανοίγονται και τα ώτα της πρώην κωφευούσης ψυχής και δέχεται και συγκρατεί και ακούει μετά προσοχής τον λόγον της αληθείας, το ευαγγέλιον της σωτηρίας. Τότε ο αδιάφορος προηγουμένως εις τον Θεόν και την ψυχήν του, γίνεται ζηλωτής εις το να αναγινώσκη διάφορα βιβλία και περιοδικά θρησκευτικού περιεχομένου. Αρχίζει να ενθυμήται με πραγματικήν συντριβήν και συναίσθησιν την αμαρτωλότητά του και μανθάνει ούτω να προσεύχεται μετά κατανύξεως, γινόμενος εντός ολίγου διαπρύσιος κήρυξ της ευεργεσίας του αρίστου ιατρού, του πόνου ότι όντως είναι ο μονοδικός θεραπευτής της μακράν του Θεού αρρωστείας.
Αλλά ο πόνος δεν θεραπεύει μόνον τον μακράν του Θεού άνθρωπον, αλλά και ιατρός ψυχών υγιαινουσών είναι, νοσούντων μερικώς, ασθένειαν μη προς θάνατον, όπως είναι η κατά καιρούς αμέλεια, η κατάκρισις, η φιλαυτία, η δειλία, η αμφιβολία κ.λ.π.
Ο πόνος εξασκεί ακόμη την ενέργειάν του και επί των αγίων, ίνα δια της υπομονής των, πληθύνουν την εν ουρανοίς δίξαν των. Αλλά πολλάκις πάσχουν οι άγιοι και προς παραδειγματισμόν των άλλων ανθρώπων, όπως συνέβη εις τον πολύαθκον Ιώβ, την αγίαν Συγκλητικήν και τόσους άλλους αγίους.
Όταν έχωμεν ένα ωραίον έπιπλον και το αφήσωμεν ανεπιμέλητον δι’εν χρονικόν διάστημα, θα ίδωμεν ότι έχει επικαθήσει στρώμα σκόνης λεπτής, και ναι μεν δεν το έφθειρεν, εμείωσεν όμως την λάμψιν και την ωραιότητα. Ούτω γίνεται και εις την υγιαίνουσαν ψυχήν, όταν λείψουν αι κατά καιρούς θλίψεις, π.χ. η αμέλεια ολίγον κατ’ ολίγον χωρίς να το αισθανθή κανείς, αν δεν το προσέξη εγκαίρως, επικάθηται ως σκόνη εις το έπιπλον και χάνει η ψυχή τον πρώτον ζήλον της προς τον Θεόν. Εύχεται μεν, κάνει τα καθήκοντά της, αλλ’ όχι όπως πρέπει. Εάν όμως έλθη ο πόνος, εάν επισκεφτή η θλίψις, τότε ο αήρ φυσά και ανάπτει πάλιν η φλοξ, δηλαδή ο ζήλος δια την εκτέλεσιν των προς Θεόν καθηκόντων της.
Όπως συμβαίνει εις την αμέλειαν, ούτω και εις κάθε ασθένειαν της ψυχής. Ο πόνος είναι το θεϊκόν φάρμακον της νοσούσης ψυχής, που εφεύρεν η άπειρος σοφία του Θεού και το μεταχειρίζεται μετ’απολύτου κύρους και άνευ επιφυλάξεων, ίνα δια του τοιούτου δραστικού φαρμάκου συνερχόμενοι, γρηγορώμεν και νήφωμεν εις την εκτέλεσιν του αγίου Του θελήματος, λαμβάνοντες ούτω, ως βραβείον της ανυστάκτου ημών προσμονής εις αυτό, εν τω καιρώ της αποδόσεως, την είσοδον εις την αιώνιον τερπνότητα του Κυρίου, συγχαίροντες και αγαλλόμενοι μετά των απ’ αιώνων κεκλημένων εν αυτή, υμνούντες ακαταπαύστοις ευφροσύνοις ύμνοις, μετά της Κυρίας Θεοτόκου, των αγγέλων και πάντων των αγίων, το ευλογητόν όνομα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, ω πρέπει δόξα, τιμή και κράτος εις τους ατελευτήτους αιώνας των αιώνων.

3. Ο Θεός παιδεύει και πάλιν ιάται, ανεβάζει και κατεβάζει. Εις το θέλημα του Κυρίου τις δύναται αντιστήναι; Εάν θέλει ο Θεός να πάσχωμεν, άρα έχει κάποιον σωτήριον σκοπόν, τον οποίον ημείς οι γήϊνοι δεν δυνάμεθα προορατικώς να τον προϊδωμεν, ενώ η υπομονή και η μακροθυμία και το ταπεινόν της παραδοχής του πειρασμού, πάντοτε, ναι, πάντοτε, θα φέρη κατόπιν βεβαίαν ωφέλειαν.
Βάσταζε, παιδί μου, τον σταυρόν σου και γνώριζε ότι εις όσα πάσχομεν είναι γνώστης ο Θεός και ως Πατήρ γνήσιος προσπαθεί με κάθε τρόπον να μας μορφώση εντός μας, τον Ιησούν Χριστόν. Θέλει να πάσχωμεν, διότι οίδεν, τι έχει ετοιμάσει δια τα πάσχοντα παιδιά Του εις τους ουρανούς. Εάν όμως δεν στείλη εις αυτά θλίψεις, θα αδικηθούν, διότι θα υστερηθούν τα ανεκλάλητα αγαθά του ουρανού. Όσον περισσότερον πάσχομεν, τόσον πιο ωραίος στέφανος της δόξης πλέκεται!
Mη πιστεύης ποτέ ότι έχεις δαιμόνιον, μη σε πλανέση ποτέ κανένας τέτοιος λογισμός. Εις πολλούς μοναχούς συμβαίνουν τοιαύτα, όταν αρρωστήσουν, ούτως ο Θεός τα έκανε. Όταν ασθενή το σώμα, να ακολουθή σύμφωνα και η ψυχή, και όταν η ψυχή πάσχη και το σώμα να μαραίνεται και να σκυθρωπάζη. Σε εφθόνησεν ο πειρασμός, παιδί μου, αλλά ας κάμνωμεν υπομονήν, δια να σκάση αυτός και να δοξασθή ο Θεός. Θα παρέλθουν όλα και ο χειμών ομοίως και θα ανατείλη και πάλιν η γλυκεία άνοιξις της υγείας και θα χαίρεσαι και θα λέγης: «Μακάριον, ότι εταπείνωσάς με, όπως αν μάθω τα δικαιώματά σου». Ποίος δεν πονεί, όταν εγχειρίζεται και ποίος δεν πονεί, όταν υποχωρήση η χάρις του Θεού και βρίθουν μύριοι λογισμοί διεστραμμένοι; Ούτως ωκονόμησεν η θεία Σοφία, να κατεργάζεται την διόρθωσιν της ψυχής. Όπως οι καιροί της φύσεως, δηλαδή ο Χειμώνας, η Άνοιξις, το Καλοκαίρι, το Φθινόπωρον, ο ένας διαδέχεται τον άλλον, ούτω πως και οι καιροί οι πνευματικοί, φεύγει ο ένας, έρχεται ο άλλος και ούτω συνηθίζει η ψυχή εις όλας τας πνευματικάς αλλοιώσεις και γίνεται σοφή και έμπειρος. Και αυτή η πείρα είναι χάρις, η οποία βαστάζει την ψυχήν εν καιρώ των φοβερών αλλοιώσεων, ώστε να σοφίζεται εκ των προηγουμένων πειρασμών ότι μόνον η υπομονή και η μακροθυμία παρέχουν κατάστασιν ειρηνικήν και σκέψεις ωφελίμους, οπότε εξερχόμεθα εκ των πειρασμών με ωφέλειαν και γινόμεθα περισσότερον σοφοί και έμπειροι.

 4 .
Παιδί μου, αν και πολλά της ασθενείας σου είναι από παρακοήν, εν τούτοις όμως διαφαίνεται εν σοι η αγάπη του Θεού. Πολύ σε αγαπά ο Θεός, δια τούτο και σε παιδεύει. Την πολύτιμον σωτηρίαν σου κατεργάζεται ο Θεός δια μέσου των δοκιμασιών σου, θέλοντας να σου ελαφρύνη το φορτίον και να γεμίση το σκεύος της ψυχής σου με το δώρον της μεγάλης ελπίδος, δια την κατάκτησιν του ουρανού και την αιώνιόν σου παραμονήν πλησίον του Χριστού, που αγάπησες φλογερά!
Λοιπόν τι μένει πλέον; Υπομονή εις το έπακρον, θάρρος εις την δοκιμασίαν σου και μία απέραντος ευχαριστία εις τον άριστον Κυβερνήτην των ψυχών μας, την οποίαν ευχαριστίαν θα συνοδεύη και μία χαριτωμένη ταπείνωσις. Βάδιζε, παιδί μου, τον ανηφορικόν δρόμον του ιερού Γολγοθά με τον Σταυρόν, που σου έδωσε το ευεργετικώτατον χέρι Εκείνου, που σε αγαπά και σε παιδεύει, δια να μεταλάβης της αγιότητος Αυτού. Βάρος αιωνίου δόξης κατεργάζεται η θλίψις και η ασθένεια εις την ψυχήν, η οποία υπομένει και ευχαριστεί τον Θεόν.

 5 . Εύχομαι, παιδί μου, ο Θεός της υπομονής και της παρακλήσεως να σε ενισχύη εις την ασθένειάν σου, όπου Θεού θελήματι περιέπεσες. Έμαθα ότι αρρώστησες βαρειά, πόνεσα πολύ, και παρεκάλεσα την Παναγίαν μας να σε κάνη καλά, πρώτα ψυχικώς και μετά σωματικώς. Να σκέπτεσαι παιδί μου, τους αγίους μάρτυρας, πόσα και πόσα δεν υπέμειναν δια την αγάπην του Χριστού μας! Να λέγης και συ: «Υπόμεινον, ταπεινέ, της ασθενείας τους πόνους, ίνα φύγης τους αιωνίους πόνους της κολάσεως!». Εκείνοι οι μάρτυρες θεληματικώς εισήλθον εις τα βάσανα του μαρτυρίου, ενώ εσύ ακουσίως πονάς, και αυτό καλόν είναι, θα σε ωφελήση αρκετά. Μόνον μετά χαράς και ευχαριστίας να υπομείνης την παιδείαν του Κυρίου. Ταύτα και άλλα πολλά να μονολογής, ώστε να τονώσης τον εαυτόν σου προς καρτερίαν και παρηγορίαν.

 6 .
Την υγείαν σου να την αναθέτης εις τον Θεόν. Εάν κάτι το επιβάλλη η ασθένεια ή ο ιατρός, να το παίρνης με την ελπίδα ότι ο Θεός δι’ αυτών θα συντελέση να γίνη εκείνο, που θέλει Αυτός να γίνη, χωρίς βέβαια η αυταπάρνησις να μας οδηγήση εις την αυτοκτονίαν, ούτε η περιποίησις εις την φιλαυτίαν, αλλά την μέσην οδόν να βαδίσωμεν, δηλαδή να κάμνωμεν το επιβαλλόμενον με πίστιν, δια να μη μας λογισθή αυτοκτονία. Το αν θα γίνω καλά με το μέσον που μεταχειρίσθηκα, αυτό το αφήνω με πίστιν εις τον Θεόν. Έχε, παιδί μου, υπομονήν εις όλα σου τα παθήματα. Η ασθένεια, όταν την υπομένωμεν, έχει πάρα πολύ το κέρδος εις την ψυχήν, αρκεί να κατηγορής τον εαυτόν σου, διότι κυρίως δια τας αμαρτίας μας υποφέρομεν και κατά το πλείστον δια την υπερηφάνειαν της καρδίας μας.

 7η Επιστολή .
Εύχομαι πάντα να υγιαίνης, ασθενών δε να υπομένης την παιδείαν του Κυρίου, η οποία αποστέλλεται από καρδίαν στοργικήν, πλατείαν σφόδρα. Και μία τοιαύτη παιδεία, προελθούσα από μίαν τοιαύτην καρδίαν, ποτέ δεν θα είναι αδιάκριτος ή ανωφελής ή βλαβερά, παιδεύουσα προς το συμφέρον, προς συγχώρησιν, προς φυλακήν και σκέπην και αιώνιον σωτηρίαν!
Η καρδιά είναι αυτού του Θεού του ουρανίου ημών Πατρός. Όλα τα βλέπει, ιδίως τον σκοπόν εκάστης πράξεως. Βλέπει πως πάσχεις και θλίβεσαι. Να γνωρίζης ότι δεν θα σε πειράξη περισσότερον από ό,τι δύνασαι. Κατεργάζεται δια της θλίψεως την κάθαρσιν της ψυχής και την αιώνιον σωτηρίαν.
«Καυχώμεθα εν ταις θλίψεσιν, ειδότες ότι η θλίψις υπομονήν κατεργάζεται» ( Ρωμ. 5,3 ). Ως παιδιά Του ο Θεός μας παιδαγωγεί, ίνα μορφωθή ο χαρακτήρ Αυτού εφ’ ημάς. Τότε φαίνεται η γνησιότης των παιδιών, όταν φέρουν τους χαρακτήρας των γονέων των. Αυτός λοιπόν είναι ο σκοπός της παιδείας του Κυρίου. Αι θλίψεις σου είναι σωτήριαι, πάντα να ελπίζης και ου μη καταισχυνθής.

 8η Επιστολή . Η άγνοια, παιδί μου, χαρακτηρίζεται ως θάνατος της ψυχής. Η άγνοια δεν φωτίζει τον ασθενή άνθρωπον, ώστε να του είπη: Η αρρώστειά σου είναι θέλημα Θεού και οφείλεις μεθ’ υπομονής και ευχαριστίας να την διέλθης, ίνα μη γίνης παραβάτης Θεού δια την ανυπομονησίαν σου! Εις τον φωτισμένον χριστιανόν όμως η γνώσις του θείου θελήματος όχι μόνον τον κάνει να υπομένη όλα μετά ευχαριστίας, αλλά τον κάνει να αποκτήση έτι κράσιν ισχυράν πνευματικήν, συνάμα δε και την δρόσον της παρηγορίας. Σκέπτεται: Δια των πόνων και των θλίψεων εκτελώ θείον θέλημα, που θα επιφέρη την συγγνώμην επί των προηγουμένων μου σφαλμάτων. Εκπληρώνοντας δε ενταύθα το χρέος της ποινής μου θα λάβω την ελευθερίαν μου εκεί, εις την μέλλουσαν ζωήν, ένθα θα ζήσω αιωνίως, ενώ εδώ, όσα δεινά και αν υποστώ, πρόσκαιρα εισιή ολιγοχρόνια. Λοιπόν χρειάζεται υπομονή, παιδί μου, ίνα μη συν τω αμετανοήτω κόσμω κατακριθώμεν. Ό,τι και εάν μας συμβή, δια της υπομονής όλα τακτοποιούνται και ειρηνεύει ο έσω άνθρωπος υπομένοντας το επόμενον θέλημα του Θεού. Υπόμενε τον σταυρόν σου και εγώ τον ιδικόν μου, ακολουθούντες τον ουράνιον Νυμφίον Χριστόν, τον δι’ ημάς τους αχαρίστους και αμαρτωλούς υπομείναντα Σταυρόν αισχύνης. Τι υπομένομεν αντάξιον των τηλικούτων αγαθών, που απολαμβάνομεν από τον Θεόν; Εάν εξαριθμήσω τα του Θεού και την αχαριστίαν του ανθρώπου, νομίζω ότι ο νους μου θα σταματήση. Και πως πεπερασμένος νους δύναται να συλλάβη τας απείρους του Θεού ευεργεσίας, τας προς τον άνθρωπον;

9η Επιστολή . Πολλήν ωφέλειαν παρέχει η ασθένεια, συγχώρησιν αμαρτιών και μισθόν υπομονής, είναι πολύ δραστήριον φάρμακον δι’ ανθρώπους που απεμακρύνθησαν από τον Θεόν. Δόξα τω Θεώ, που εν στρυφνοίς πράγμασι κατεργάζεται την σωτηρίαν μας. Σε παρακαλώ μη στενοχωρήσαι, εγώ εύχομαι δια σε, μη φοβήσαι, γίνου εύελπις, ο ουράνιος Πατέρας μας είναι αγαθός, εύσπλαχνος. Τα παιδιά Του τα παιδεύει, τα μαλώνει, δια να γίνουν άξια της αιωνίου ζωής. Αν δεν μας παιδεύση, δεν θα γίνωμεν γνήσια παιδιά Του, αλλά θα ευρεθώμεν νόθοι, ανάξιοι της σωτηρίας. Δεν είναι άξια τα παθήματα, όσα υποφέρομεν, εμπρός εις την αιώνιον ευτυχίαν την οποίαν έχει ητοιμασμένην ο Θεός δια τα παιδιά Του. Ποία παιδιά Του; Τα τυραννισμένα, τα στενοχωρημένα, τα πάσχοντα, τα πεφορτισμένα, όχι δι’ εκείνα τα οποία τρυφούν τώρα προσωρινά και ευτυχούν. Χαίρε λοιπόν, διότι ο Θεός, μας αγαπά και μας παιδεύει, δια να μας αναπαύση αιώνια! Ο Θεός δεν κοιτάζει, αν πάσχωμεν, ο Θεός κοιτάζει να μας σώση από την κόλασιν και να μας χαρίση τον παράδεισον.

10η Επιστολή . Ο Θεός της υπομονής και της παρακλήσεως να σου δώση υπομονήν και θωπείαν παρηγορίας προς τόνωσιν και συνέχισιν του αγώνος. Μη βλέπης, παιδί μου, μόνον τα παρόντα αλγεινά, αλλά «ύψωσον τους οφθαλμούς σου, ως το απογεγαλακτισμένον επί την μητέρα αυτού» και ίδε: «Ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφθήναι ημίν» ( Ρωμ. 8,18 ), τοις ποθούσιν την επιφάνειαν του Χριστού μας. Μη μετράς μόνον τους πόνους, αλλά φιλοσόφησε και την αντιμισθίαν, διότι ουχί δίκαιος ο Θεός; Ο Θεός, σου υστέρησε την ανακούφισιν την εκ της υγείας των ποδών σου, ουχί ίνα σε αξιώση «αγαλλομένω ποδί» να εορτάσης εκεί, εις την άνω Ιερουσαλήμ, την μεγίστην ανάστασιν της ψυχής σου; Ναι, αληθώς, περί τούτου βοά άπασα η Γραφή. Βάδιζε, παιδί μου, εν Χριστώ, κατέναντι της αιωνίου δόξης. Μην αποκάμης πυκτεύων, μη νομίσης ότι αέρα δέρεις, αλλά όντως πάλη γίνεται, καθώς και επί Ιώβ. Εκείνος υπέμεινε μαρτύριον από τους ποικίλους πόνους και η γυνή του τον ωθούσε προς τον αιώνιον θάνατον δια της κακής συμβουλής, σε δε νουθετούν την αιώνιον ζωήν να τύχης. Εκείνος έκειτο εις κοπρίαν με έλκη, περιγέλασμα αμαρτίας εν τοις ανθρώποις, συ δε εις οίκον και κλίνην αναπαύεσαι και ως ενάρετος χριστιανός λογίζεσαι. Βλέπεις πόσον υστερούμεν; Δια τούτο υπόμεινον και ευχαρίστει τον Θεόν, που σου έδωσε τέτοιο δώρον, ίνα, ως ευγνώμονα δούλον, σε καταστήση κληρονόμον της απεράντου Αυτού βασιλείας! Αμήν, γένοιτο.

11η Επιστολή . …Λέγετε ότι ο αδελφός σας εβλασφήμει, επείνα, εδίψα κ.λ.π. κατά την διάρκειαν της ασθενείας του.
Ακούσατέ μου : Ο αδελφός σας είπατε ότι ημάρτανε θανασίμως, ο Θεός που είναι πολυεύσπλαγχνος, θέλοντας να τον φέρη εις συναίσθησιν της ενοχής του και να μετανοήση, του έδωσε την ασθένειαν αυτήν, του έπρεπε να τυραννισθή, δια να εξιλεώση τον Θεόν, που τόσον τον ελύπησε. Εάν τον αδελφόν σας τον περιεθάλπατε και του προσφέρατε πάσαν ανάπαυσιν σωματικήν, ποίον κόπον θα έβλεπε εις αυτόν ο Θεός, δια να τον λυπηθή; Πρέπει να γνωρίζετε ότι όσον περισσότερον εβασανίσθη, τόση ελάφρυνσις ποινής του εδόθη! Ο Θεός του έδωσε την ασθένειαν και την παράλειψιν του καθήκοντος των αδελφών προς αυτόν κ.λ.π., δια να του τύψη το συνειδός προς μετάνοιαν, όπως ο ιατρός δίδει το φάρμακον εις τον ασθενή και εκείνος μη έχοντας την απαιτούμενην υπομονήν γογγύζει και βλασφημεί τον ιατρόν, προς καταστροφήν του.

 12η Επιστολή . Έμαθα δια τον πόνον της ασθενείας σου, εύχομαι οι άγιοι Ανάργυροι να σου πάρουν κάθε πόνον και πάθος. Φαίνεται υπό δοκιμασίαν τίθεσαι, παιδί μου, και τώρα χρειάζεται να συγκεντρώσης όλας τας δυνάμεις της ψυχής σου εις υπομονήν! Μη λυπάσαι, μην αποκάμης, μαζί με τον Χριστόν θα τα περάσης όλα. Ο εσταυρωμένος Ιησούς θα είναι ιδιαίτερα μαζί σου, όταν θα πονής, και τότε Τον γνωρίζεις καλύτερα και Τον αγαπάς! Όταν θα περάση η δοκιμασία, θα Τον ευλογής δια τα αγαθά όπου σοι έδωκε. Συγκέντρωσε τας ψυχικάς σου δυνάμεις, όταν πονής, και προσπάθησε να καταλάβης τι θέλει να σου είπη ο Ουρανός εις αυτήν σου την δοκιμασίαν. Αν τυχόν από τον πόνον θα κλαις, τα δάκρυα θα σου καθαρίσουν το βλέμμα σου, όπως συνέβη και εις τον πολύαθλον Ιώβ και τότε και εσύ θα δυνηθής μαζί του να είπης: «Τώρα ο οφθαλμός μου Σε βλέπει». Μη ξεχνάς ότι ο Θεός σε βλέπει, όταν πονής, και σε παρακολουθεί. Αντιλαμβάνεται και τους κτύπους της καρδίας σου, συνεπώς δεν θα σε αφήση χωρίς παρηγορίαν και την πατρικήν προστασίαν Του. Φυσικά οι άγιοι εις την θλίψιν των έχαιρον, ημείς ας κατορθώσωμεν να δεχώμεθα την θλίψιν ή τον πόνον με υπομονήν.
Προσεύχου, παιδί μου, μέσα εις την καρδίαν σου και το όνομα του Χριστού θα σου γίνη βάλσαμον παρηγορίας, όπως υπομείνης ωφέλιμα τον πειρασμόν τούτον της δοκιμασίας σου. Θα προκύψη ωφέλεια ουκ ολίγη από αυτήν σου την δοκιμασίαν, αν τεθής με υπομονήν απέναντι αυτής. Λοιπόν και πάλιν σου λέγω, με της προσευχής τον πανίσχυρον θώρακα πλησίαζε συνεχώς και περισσότερον τον παντοδύναμον Κύριον και θα γνωρίσης πως σηκώνει θαυματουργικώς το φορτίον του πόνου και ξεκουράζει θαυμάσια τον πάσχοντα.

13η Επιστολή . Εύχομαι να γίνης τελείως καλά… Τι να κάνωμεν; Μας παιδεύει ο Κύριος, ίνα έχωμεν μισθόν αιώνιον, διότι εφ’ όσον δεν έχομεν άσκησιν, μας δίδει ο Κύριος ασθενείας και θλίψεις, δια να μας λογισθή ως άσκησις, δια να έχωμεν μικράν παρηγορίαν, όταν θα κρινώμεθα ενώπιόν Του. Τι να κάνωμεν, παιδί μου, έτσι θέλει ο Θεός μας. Να υποφέρωμεν δια να εύρωμεν ανάπαυσιν εις τον μέλλοντα κόσμον. Εδώ προσωρινά όλα, εκεί αιώνια. Δριμύς ο χειμών, γλυκύς ο παράδεισος. Ας παγώσουν οι πόδες, ίνα χορεύσουν αιώνια! Δόξα σοι ο Θεός.

 14η Επιστολή . Ευλογημένον μου τέκνον…, ο Θεός της αγάπης να είναι ο σύντροφος της ζωής σου. Αμήν. Παιδί μου, εύχομαι να σου δώση ο Χριστός μας υπομονήν, διότι δια της υπομονής θησαυρίζεις ανεκλάλητα αγαθά, θησαυρόν, που δεν κλέπτεται εν τω ουρανώ. Αγωνίζου με όλην σου την δύναμιν, όλας τας δυνάμεις σου να τας συγκεντρώνης εις το να κάμνης υπομονήν εις τους πόνους, διότι οι πόνοι είναι το εξαγνιστικώτερον φάρμακον, που θεραπεύει την ψυχήν του ανθρώπου και την ανεβάζει εις την αγιότητα. Πρόσκαιροι οι πόνοι, αιωνία η δόξα, δριμύς ο χειμών των δοκιμασιών, γλυκεία η απόλαυσις του παραδείσου. Δια πολλών θλίψεων θα εισέλθωμεν εις το άπλετον φως του Παραδείσου, του ουρανίου κόσμου. Τον δε Χριστόν μας θα τον ίδωμεν ίλεων προς ημάς, όταν τας δοκιμασίας που μας στέλλει από την άπειρον αγάπην προς ημάς, τας υπομένωμεν.

15η επιστολή . Η χάρις του Κυρίου εις την ψυχήν σου. Έλαβον την επιστολήν σου και είδα ότι ουδεμία βελτίωσις εις την υγείαν σου γέγονεν. Βλέπω όμως ότι υγιαίνεις εις την ψυχήν σου, με την δοκιμασίαν όπου υπέστης. Ναι, παιδί μου, όλαι αι δοκιμασίαι, όπου μας στέλλει η αγάπη του Θεού, είναι δια να αποκτήσωμεν την πολύτιμον υπομονήν και να ομοιάσωμεν με τον ουράνιον Πατέρα μας, τον Θεόν, ο Οποίος δοξάζεται και λέγεται: «ο Θεός της υπομονής και της παρακλήσεως» ( Β΄Κορ. 1,3 ). Ο Θεός συν τω πειρασμώ, όχι μόνον δίδει και την ανάλογον υπομονήν, αλλά παρηγορεί και την ψυχήν του υπομένοντος τον πειρασμόν μετά συνέσεως και αγαθότητος και απλότητος. Η αγία Συγκλητική πόσα και πόσα δεινά δεν υπέφερε; Και όμως αυτά την ηγίασαν και την εδόξασαν. Όσοι υποφέρουν πειρασμούς και τους δέχονται μεθ’ υπομονής και τους διέρχονται μετά συνέσεως και διακρίσεως, εις αυτούς κατοικεί το Πνεύμα του Θεού. Εις εκείνους όμως, οι οποίοι ζουν εν ανέσει και ευημερία, χωρίς θλίψεις και δοκιμασίας, κατοικεί το πνεύμα του διαβόλου. Δια τούτο, παιδί μου, χαίρε και ανδρίζου εις την υπομονήν, γενού ανήρ δυνάμεως και κτίζε τον οίκον της ψυχής σου εις το θεμέλιον της υπομονής, και φρόνει ότι ο μέχρι τέλους υπομένων θα αξιωθή της Ουρανίου Βασιλείας του Θεού.

16η επιστολή . Ασθενώ από γρίππην, έχω και έντονον πόνον εις την περιοχήν της σκωληκοειδίτιδος. Δεν ξέρω τι θα βγη, πάντως δόξα σοι ο Θεός. Ο Θεός, μας αγαπά και ζητεί δια των ακουσίων πόνων να μας αξιώση κατά μέθεξιν των τελειοτάτων Του αγαθών. Δυστυχώς ημείς, εγώ, δεν αγαπώμεν κατά πνευματικόν τρόπον την ψυχήν μας. Εάν την αγαπούσαμε, ίνα τύχη των αιωνίων αγαθών, θα υπομέναμε χωρίς παράπονα τόσον τας δοκιμασίας της ψυχής, όσον και του σώματος. Ο πόνος απαλύνει, μαλακώνει την καρδίαν και αποβάλλει την σκληρότητα, ούτως απαλυνομένης της καρδίας, καταστρώνεται το έδαφος δια την σποράν της γνησίας μετανοίας και διορθώσεως. Ημείς δειλοί όντες εις κάθε θλίψιν, αποκρούομεν τρόπον τινά την χάριν του Θεού. Δεν ημπορεί ο άνθρωπος, εφ’ όσον ευτυχεί, να ενθυμήται και τον Θεόν, και αν Τον ενθυμήται, Τον ενθυμείται σκιωδώς. Τότε Τον ενθυμείται ζωηρώς και με θέρμην, όταν προσεγγίση η δοκιμασία, ο πόνος. Όταν τον στενώση η θλίψις, η προσδοκία των δεινών, τότε δέεται θερμότατα. Και αρέσκεται ο άγιος Θεός, όπως αρέσκεται και η μήτηρ, όταν το παιδάκι την ζητεί με πόνον, διότι διαβλέπει εν αυτώ την αγάπην. Από οιανδήποτε πλευράν και αν δοκιμάζεται ο άνθρωπος, όταν συν τη δοκιμασία υπάρχη και η ανάλογος υπομονή και ευχαριστία, πάντοτε ο άνθρωπος κερδίζει. Και τούτο διαφαίνεται εις το τέλος της δοκιμασίας, όταν βλέπη την ελαφρότητα της ψυχής, την διαύγειαν του νοός και την γλυκύτητα που έρχεται εις τον έσω άνθρωπον. Ας ευχώμεθα να μας δοθή γνώσις και υπομονή εν τοις θλιβεροίς του βίου, δια να κερδίσωμεν την σωτηρίαν μας. Αμήν.

 17η επιστολή . Υπόμεινον, τέκνον μου, τον σταυρόν σου. Ούτος θα σε οδηγήση εις την αιώνιον ανάστασιν! Διασκέδαζε τον λογισμόν σου, παιδάκι μου, με ό,τι ημπορεί να σου φέρη χαράν, και ολίγην παρηγορίαν. Να αισιοδοξής εις την ασθένειά σου, να ποιής τέχνας προς υπομονήν και πάντως θα έχης ωφέλειαν. Προσεύχου, βιάζοντας τον εαυτόν σου εις αυτό, σκέψου ότι όλα θα παρέλθουν, είτε χαροποιά είτε λυπηρά και ως εκ τούτου τα άνω φρόνει ως σταθερά και αιώνια.

 Ευλογημένον εν Χριστώ τέκνον, εύχομαι εις τον μέγαν Ιατρόν των ψυχών και των σωμάτων να σου δώση πλήρη την υγείαν σου κατά το άγιον θέλημά Του. Υπήρξαν, παιδί μου, άνδρες άγιοι, οι οποίοι ησθένουν βαρέως και όντες εν ασθενεία εθεράπευον άλλους. Μα πόσον τους ηγάπα ο Θεός! Μία εξαιρετική μαρτυρία της αγάπης του Θεού προς μίαν ψυχήν είναι όταν την επιφορτίζει ασθενείας ή θλίψεις. Ο πόνος του σώματος ή της ψυχής εξαγνίζει, καθαρίζει, λαμπρύνει το ένδυμα της ψυχής από κάθε σπίλον αμαρτίας. Ένας όσιος ήτο φιλάσθενος και κατά σύμπτωσιν δεν ησθένησε επί εν διάστημα και έλεγε παραπονετικά: «Αχ, Θεέ μου, διατί με ελησμόνησες και δεν με έκρινες άξιον της Σης επισκέψεως»! Επόθει ο μακάριος την ασθένειαν, διότι εγνώρισεν εκ πείρας πόσον ωφελείται η ψυχή. Ο πόνος τον αμαρτωλόν, τον αμετανόητον, τον φέρει εις μετάνοια, τον δε δίκαιον, του τονώνει τας δυνάμεις της ψυχής και του γίνεται τείχος ισχυρόν, ίνα μη εξοκείλη προς την αμαρτίαν. Η υπομονή των μεγάλων γίνεται και υπόδειγμα προς τους νεωτέρους. Όπως ο ασθενών υποτάσσεται μετ’ ευχαριστήσεως προ της πικράς μεταχειρίσεως του ιατρού, γνωρίζοντας τον σκοπόν του, ούτω πως οφείλομεν και ημείς μετ’ ευχαριστήσεως και γνώσεως να υπομένωμεν όλα τα ακουσίως επερχόμενα, ως από το ευεργετικόν χέρι του Θεού αποστελλόμενα προς σωτηρίαν μας. «Τον αθλητήν το στάδιον, τον κυβερνήτην ο χειμών και η τρικυμία, τον στρατηγόν η παράταξις, τον μεγαλόψυχον η συμφορά, τον δε Χριστιανόν ο πειρασμός δοκιμάζει», λέγει ο Μέγας Βασίλειος. Καθώς η γη γίνεται γονιμωτέρα, όταν το αλέτρι βαθειά την οργώσει, έτσι και η ψυχή τότε γίνεται καρποφόρος εις την αρετήν, όταν ο πόνος, η ασθένεια βαθειά και συχνά την επισκέπτεται! Όσον πονεί κανείς και θλίβεται, τόσον ο στέφανος γίνεται ωραιότερος, και αν οι πόνοι είναι πολλοί και διάφοροι και πιέζουν, τότε στολίζεται ο στέφανος της δόξης με πολλά και διάφορα άνθη και μαργαρίτας. Ο χρυσός πρέπει να περάση από το χωνευτήρι, δια να λάβη το κύρος του, και η ψυχή του Χριστιανού πρέπει να περάση από το χωνευτήρι των πειρασμών, ίνα λάβη σφραγίδα αιωνίου δόξης εις το βασιλικόν θησαυροφυλάκιον του Βασιλέως Χριστού. «Το ελαφρόν της θλίψεως ημών καθ’ υπερβολήν εις υπερβολήν αιώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ημίν» (Β΄ Κορ. 4,17 ). Λογίζομαι ότι «ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφθήναι ημίν» ( Ρωμ. 8,18 ). Εάν άγια και ευλογημένα όντα διήλθον το καμίνι του πόνου και τους ωφέλησε, πόσον αρμόζει εις ημάς ο πόνος και πόσην ωφέλειαν θα κομίσωμεν εξ αυτού, όταν μετά γνώσεως και ευχαριστίας τον υπομένωμεν! Τότε να λογιζώμεθα ότι αγαπώμεθα υπό του Θεού και ότι μας έχει εις την μερίδα των εκλεκτών Του, όταν ίδωμεν ότι μας πιέζει ο πόνος, είτε σωματικός είτε πνευματικός. Ω μακαρία παιδεία Κυρίου, σε φιλώ, αλλά εγώ δεν είμαι άξιος της τοιαύτης δωρεάς, διότι ζω εν ανέσει και γενήσομαι παρανάλωμα του αιωνίου πυρός. Λοιπόν, παιδί μου, σε μακαρίζω και σε ζηλεύω, διότι πάσχεις και θα τύχης της αιωνίου αναπαύσεως! Ο στέφανός σου καλλωπίζεται, ωραϊζεται, προς αιωνίαν σου δόξαν! Υπόμεινον τω Κυρίω μέχρι τέλους. Τον σταυρόν βάσταζε καλά μη σου πέση και πάντως θα συνδοξασθής μετά του Χριστού αιωνίως! Εύχου και δι’ εμέ μη κλεισθώ έξω, ως λέγων και μη πράττων.

 19η επιστολή .
Παιδί μου, εύχομαι ο Αγαθός Παράκλητος, το Πνεύμα το Αγαθόν και το ευθές, το Άγιον Πνεύμα, να σε επισκιάση και να σε παρηγορήση και του Χριστού την αγάπην να σου ανάψη. Εύχομαι με όλην μου την ψυχήν να σου χαρίση ο Χριστός μας την υγείαν σου. Εγώ βλέπω, παιδί μου, και εκ της πείρας μου γνωρίζω, ότι όσον κανείς υποφέρει θλίψεις διαφόρους, είτε σωματικάς είτε ψυχικάς και τας υπομένει με υπομονήν και εν γνώσει και ευχαριστεί τον Θεόν, χωρίς άλλο υποχρεούται ο Θεός να στείλη θείαν παράκλησιν και να δροσίση την ψυχήν. Εάν όμως δεν υποφέρωμεν κόπους και πόνους, ο Θεός δεν παρηγορεί, δεν δίνει την χάριν Του. Βλέπεις πως μετά τον πόνον που συνέρχεσαι, πόσον ανάπτει η αγάπη του Χριστού μας; Ναι, είναι ο μισθός του κόπου σου, της υπομονής σου, εάν δεν είχες αυτήν την ασθένειαν, δεν θα είχες τόσην αγάπην και τόσην παρηγορίαν. Είδες όταν συνέρχεσαι, βλέπεις τον εαυτόν σου ωσάν ένα παιδάκι, αυτό είναι, ότι ο Θεός συγχωρεί τας αμαρτίας σου και είσαι ελεύθερος από ευθύνην, και όλα αυτά σου τα προξενεί η υπομονή που κάνεις, όταν είσαι άρρωστος. Όταν ο Θεός ευδοκήση και γίνης καλά, τότε θα ίδης με την πράξιν αυτά που σου λέγω. Όσον κανείς υποφέρει, τόσον και πληρώνεται. Ένας αδελφός ήτο άρρωστος, και είχε τοιαύτην ασθένειαν, που οι αδελφοί τον εσιχαίνοντο και τον εδίωκον. Αυτός εμέμφετο τον εαυτόν του, ότι έτσι του πρέπει. Δια την ταπείνωσίν του ο Θεός, τον έκανε καλά. Αυτός δε ο όσιος αδελφός έλεγε: «Αχ! Χριστέ μου, δεν ήμουν άξιος να πάσχω ακόμη δια την αγάπην Σου!». Βλέπεις, παιδί μου, ότι ο αδελφός ηγάπα τον Χριστόν και ήθελε να πάσχη δια την αγάπην Του! Αυτός ήξευρε από την πείραν του, πόσον εκέρδιζε εις την αρρώστιαν του. Δια τούτο μη στενοχωρήσαι καθόλου, μόνον ευχαρίστει τον Χριστόν μας, που σε αγαπά τόσον πολύ, που σου έδωκε εδώ πρόσκαιρα θλίψεις, δια να σου δώση αιωνίαν χαράν. Όταν είσαι άρρωστος και δεν ημπορής να κάνης με ακρίβειαν τα πνευματικά σου καθήκοντα, μη λυπήσαι, διότι δεν έχεις αμαρτίαν, επειδή δεν εξουσιάζει η θέλησίς σου. Πάντως πρέπει ο μοναχός να βιάζεται, εάν όμως ασθενή, δεν έχει αμαρτίαν, ο Θεός δίκαιος είναι.

 20η επιστολή .
Εύχομαι, παιδί μου, σταγόνα από την άπειρον υπομονήν του Θεού να στάξη εις την ψυχήν σου, ένθα να δημιουργήση πύργον υπομονής και να εύρης τον ανέκλειπτον θησαυρόν της αιωνίου ζωής. Μου γράφεις ότι, εν καιρώ που η χάρις σε έφλεγε, εζήτησας από τον Χριστόν μας ασθένειαν και κάτι περισσότερον, δια να υποφέρης δια την αγάπην Του! Αυτός που δεν σε παρείδε, σου έστειλε ασθένειαν, όπως εζήτησας. Λοιπόν πρέπει να κάνης υπομονήν τώρα, και θα μάθης με την πείραν την διάκρισιν, δηλαδή να μη ζητώμεν από τον Θεόν πράγματα, που δεν τα εδοκιμάσαμεν με την πείραν. Δια τούτο πρέπει πάντα να ευχώμεθα, το θέλημα του Θεού να γίνη. Τώρα τούτο να εύχεσαι: Θεέ μου, κάνε με καλά, αλλά μη το θέλημά μου γενέσθω, αλλά το σον.
Ημείς ως παιδιά αδοκίμαστα, ζητούμεν πολλάκις πράγματα, που δεν μας ωφελούν, ο δε Θεός ως πατέρας μας, δια να μας διδάξη με την πείραν το πώς πρέπει να Τον ευχώμεθα, μας δίδει τα αιτήματα. Κατόπιν όμως βλέπομεν, ότι δεν ηυχήθημεν καλώς και υποφέρομεν. Πάλιν ο Θεός μακροθυμεί και μας απαλλάσσει, δια να ριζώση μέσα μας η πείρα, το να αφήνωμεν το θέλημά μας. Και εν καιρώ πάλιν που υποφέρομεν από την αδιακρισίαν μας, ο Θεός δεν μας εγκαταλείπει, αλλά στέλλει την χάριν Του και μας παρηγορεί, δια να βαστάξωμεν το βάρος. Ούτω συμβαίνει και εις εσέ, παιδί μου. Αυτό που είδες και ησθάνθης ήτο της χάριτος του Θεού, που ως άλλη τροφός σε περιθάλπει, έως να μεγαλώσης εν πείρα, διότι από το να σε αφήνη ο Θεός να υποφέρης, φαίνεται ότι έχεις ανάγκην ακόμη της τοιαύτης παιδείας. Άφησέ τα όλα εις τον Θεόν και ειπέ: Θεέ μου, εις τα άγια χέρια Σου αφήνω την ασθένειάν μου, και όποτε Εσύ, που με αγαπάς τόσον πολύ, θελήσης να με θεραπεύσης, τότε θέλω και εγώ. Μόνον παρακαλώ την άπειρον αγαθότητά Σου, να μη με παρίδης, αλλά να μου δίδης πάντοτε υπομονήν, δια να βαστάσω αυτόν τον Σταυρόν μου, έως να γίνη πάλιν το θέλημά Σου.

 21η επιστολή .
Παιδί μου, η χάρις του Θεού και η αγάπη Αυτού δια πολλών τρόπων εμφανίζεται εις τους ανθρώπους, με ένα καθολικόν σκοπόν, να σώση τον άνθρωπον. Η αγάπη του Θεού εις εσένα, φαίνεται περισσότερον, όταν ασθενής, σε παιδεύει πατρικώς πρόσκαιρα, ίνα η χάρις που σου δίδει, διατηρηθή μόνιμα εις αυτόν τον πρόσκαιρον βίον μας και μετά θάνατον αιώνια. Μετά χαράς σήκωσε τον Σταυρόν σου και ευχαρίστει αδιαλείπτως τον Θεόν μας, που σε διατηρεί καθαρόν περιεκτικώς. Ταπείνωνε τον λογισμόν σου, διότι άνευ του Θεού ουδέν δυνάμεθα ποιήσαι και υπόμεινον με καρτερίαν και ανδρείαν ψυχής και ειπέ και εσύ με τον Απόστολον Παύλον: «Ουχί δεθήναι μόνον, αλλά και αποθανείν δια τον Χριστόν μου», «τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; ούτε θλίψεις ούτε στενοχώριαι, ούτε ασθένειαι, αλλά και τον θάνατον έτοιμοι είμεθα να τον δεχθώμεν δια την αγάπην του Θεού». Λοιπόν ανδρίζου, τέκνον μου, βάδιζε προς τον ιερόν και ένδοξον Γολγοθάν. Εκεί θα συσταυρωθώμεν με τον Χριστόν μας, ίνα οδηγηθώμεν εις τον ζωηφόρον τάφον, όπου θα δεχθώμεν την ανάστασιν της ψυχής μας. Χρέος να διέλθωμεν το καμίνι των πειρασμών, όπως δοκιμασθέντες αξιωθώμεν να αποταμιευθούν αι ψυχαί μας εις το θησαυροφυλάκιον του μεγάλου βασιλέως Χριστού. Μη στενοχωρήσαι, εν τη αφασία δεν λογίζονται αμαρτίαι οι λογισμοί. Δια να λογισθούν χρειάζεται να έχη ο άνθρωπος ελεύθερον τον νουν του, ώστε η ελευθερία του να κριθή. Εφ’όσον εσύ δεν ημπορείς να έχης την τοιαύτην ελευθερίαν, λόγω ασθενείας, πως είναι δυνατόν να λογισθούν οι λογισμοί αμαρτίαι; Ησύχαζε, μόνον υπόμεινον και ευχαρίστει τον Θεόν.

πηγή : «Πατρικαί Νουθεσίαι»
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...